Democratie

In Nederland ben je vrij om te denken en te zeggen wat je vindt. Je mag kritiek hebben op de regering. Als je volwassen bent, mag je via verkiezingen meebeslissen over het bestuur van het land. Nederland is een democratie. In veel landen is geen democratie. En ook Nederland is niet altijd een democratisch land geweest.
Democratie is een manier om met een grote groep een beslissing te nemen. Zo'n 2500 jaar geleden bedachten de inwoners van de stadstaat Athene de regels voor democratie. Dat Griekse woord betekent: het volk regeert. Het volk mocht bijvoorbeeld beslissen of er oorlog gevoerd moest worden of niet.
In een democratie worden voorstellen uitgelegd en verdedigd. Daarna stemmen de mensen. Het voorstel met de meeste stemmen wordt aangenomen en uitgevoerd.

© Spaarnestad Photo/HH, Amsterdam

Begin 1900 demonstreerden arbeiders en vrouwen voor het recht om te mogen kiezen. In 1919 was het zover: alle volwassenen mochten stemmen.

In Nederland

De Nederlandse democratie begon in 1848. In die tijd was het onrustig in Europa. Mensen gingen demonstreren, ze wilden ook iets te zeggen krijgen in de politiek. De koning van Nederland, Willem II wilde het volk wel zijn zin geven. Hij was bang dat het volk hem anders zou wegsturen. Hij gaf Thorbecke de opdracht om een Grondwet te schrijven. De koning moest zich voortaan houden aan de grondwet. In de Grondwet stond ook dat het volk meer inspraak kreeg. Mensen mochten hun vertegenwoordigers kiezen. Maar alleen mannen die hadden gestudeerd, mochten stemmen, arbeiders en vrouwen niet. Het duurde nog tot 1919 voordat alle volwassenen mochten stemmen.
De mensen die gekozen zijn als vertegenwoordigers zitten in de Tweede Kamer.
Daar vergaderen en stemmen ze over onderwerpen die belangrijk zijn voor het land. Als de meerderheid voor een besluit is, wordt het aangenomen.
Elke vier jaar zijn er verkiezingen. Je kunt dan stemmen op een persoon van een politieke partij. Na de verkiezingen is het duidelijk welke partij gewonnen heeft. De partij met de meeste stemmen, krijgt de meeste zetels in de Tweede Kamer.
Niet alleen de regering van Nederland is democratisch. Democratie kom je op veel meer plaatsen tegen. Denk maar aan de stad of de gemeente waar je woont. Maar bijvoorbeeld ook bij een bedrijf of een orkest. Als er meer dan vijftig mensen werken, moet een bedrijf een raad te hebben waar de mensen kunnen meepraten en beslissen over het bedrijf. Op scholen kunnen leerkrachten en ouders meepraten.

Als er geen democratie is

Sommige landen hebben geen democratie. Daar is de macht vaak in handen van één persoon. Mensen zijn niet vrij om te zeggen en denken wat ze willen. Egypte is zo'n land. Het volk kwam in opstand tegen hun dictator, Hosni Mubarak. De mensen wilden hun eigen mening kunnen geven. Na veel demonstraties en rellen, kwamen er in Egypte vrije verkiezingen. Daardoor werd het een democratisch land. Maar zo'n overgang gaat niet van het ene moment op het andere. Dertig jaar lang zijn de mensen onderdrukt. Nu mogen ze wel een eigen mening hebben. Maar ze moeten leren omgaan met de mening van anderen. En ze moeten leren om de rechten van andere groeperingen of godsdiensten te respecteren.

© Moises Saman/HH, Amsterdam

Protesterende Egyptenaren op het Tahrirplein Cairo, 2011. Achttien dagen verbleven de protestanten tegen Mubarak op dit plein.