Frans Hals behoort met Rembrandt en Vermeer tot de meest beroemde en vernieuwende schilders van de Hollandse 17de eeuw. Zijn vlot geschilderde, levendige portretten van échte mensen inspireren al eeuwenlang bezoekers én andere kunstenaars. Bekende moderne kunstenaars zoals Manet en Van Gogh reisden zelfs naar Haarlem om zijn groepsportretten van schutters en regenten te bewonderen.

Frans Hals werd rond 1582 geboren in Antwerpen, maar groeide op in Haarlem. Zijn ouders verhuisden al snel na zijn geboorte richting het noorden om de Spaanse overheersing te ontvluchten. Frans Hals volgde zijn opleiding tot kunstenaar waarschijnlijk bij Karel van Mander. In 1610 werd Hals lid van het Sint-Lucasgilde voor kunstenaars.

Zijn losse toets viel in de smaak en leverde hem tal van opdrachten voor portretten op. In 1616 voltooide Hals zijn eerste grote groepsportret: het schuttersstuk van de Sint-Jorisschutterij. Hij kreeg nog vier opdrachten voor schuttersstukken. Ze zijn nu wereldberoemd en hangen allemaal in het Frans Hals Museum.

Frans Hals kon aardig leven van zijn werk, hoewel hij ook regelmatig schulden had. Als bejaarde moest hij zich redden met het ‘jaargeld’ dat hij kreeg van de stad. Hij maakte na zijn 80ste nog twee groepsportretten van de regenten en regentessen van het oudemannenhuis. Het Frans Hals Museum bevindt zich nu in het 17de-eeuwse oudemannenhuis aan het Groot Heiligland. Hij werd zelf nogal oud voor die tijd: Hals was ongeveer 84 toen hij overleed in 1666.

Zo’n 200 jaar na de dood van Frans Hals raakten de schilders van het impressionisme enorm gefascineerd door de schilderstijl van de Haarlemmer. Manet, Monet en Courbet kwamen zijn doeken in Haarlem bewonderen en Vincent van Gogh schreef: “Wat is het een genot zo’n Frans Hals te zien, wat is het heel anders dan de schilderijen […] waar zorgvuldig alles op dezelfde wijze is gladgestreken”. Frans Hals werd voor de impressionisten een held en een voorbeeld.

In totaal hebben zo’n 200 schilderijen van Frans Hals de eeuwen overleefd. Het Frans Hals Museum beschikt van alle musea over de meeste werken van Frans Hals. 12 van zijn schilderijen bevinden zich in de eigen collectie en er zijn altijd (langdurige) bruiklenen te zien. Hals zijn invloed is eindeloos. Steeds weer komen nieuwe kunstenaars naar het Frans Hals Museum om te ontdekken wat de kunstwerken van ‘de meester van de losse toets’ kunnen betekenen voor de kunst van nu.

Seymour Slive, Pieter Biesboer, e.a.‘ Frans Hals’, 1990

Antoon Erftemeijer,  ‘Frans Hals in het Frans Hals Museum’, Haarlem, 2004

Anna Tummers, Christopher Atkins, e.a., ‘Frans Hals. Oog in oog met Rembrandt, Rubens en Titiaan’, 2013

Antoon Erftemeijer, ‘Het fenomeen Frans Hals’, 2014

Claus Grimm, ‘Frans Hals’, 2014

Seymour Slive, ‘Frans Hals’  2014