Een jampot vol snot: zo wordt een maanvis opgezet

Glibberig en groot is-ie: de maanvis die vorig jaar aanspoelde op Ameland. Nu wordt het zeedier opgezet in museum Naturalis in Leiden. 

Door Judie Jaspers
Een jampot vol snot: zo wordt een maanvis opgezet

Het gebeurt niet elke dag dat een maanvis in de Noordzee terechtkomt. Normaal zwemt hij in warmer water. Wetenschappers willen het bijzondere dier nu goed bewaren. Zodat mensen ernaar kunnen kijken, maar ook omdat ze hem goed kunnen gebruiken voor onderzoek. Dat doen ze door hem op te zetten. ‘We halen dan de huid van het dier af als een soort jasje, en die huid schuiven we later over een kunstlichaam heen’, vertelt opzet-expert Mickel van Leeuwen. 

Slijm spatelen

Eerst heeft de maanvis maanden in de vriezer gelegen. ‘Het dier moet vers zijn om hem te kunnen opzetten, en toen hij aanspoelde was daar geen tijd voor.’ Vandaag is het dier eerst goed schoongemaakt. ‘We hebben met spateltjes al het slijm van ‘m afgehaald. Daar zijn we een uur mee bezig geweest en toen hadden we een jampot vol snot. Dat potje staat nu in het lab voor onderzoek naar parasieten.’

Als een mummie

Ook heeft Van Leeuwen de maten van de maanvis opgenomen. ‘Z’n omtrek, lengte, breedte, de afstand van z’n neus naar z’n ogen: alles.’ Nu is hij bezig met het maken van een mal van z’n lichaam. ‘We hebben ‘m eerst helemaal met plastic ingepakt, als een mummie, en daarna de ene helft overgoten met gips. Vervolgens hebben we het vierhonderd kilo wegende dier omhoog getakeld en met tien man voorzichtig omgedraaid, om z’n andere kant te kunnen afgieten met gips.’

Dompelbad met zout water

De volgende stap is het opensnijden van de maanvis. ‘We willen de huid er in zo groot mogelijke stukken afhalen. We maken een cirkelvormige snede over zijn lichaam heen en dan pellen we hem af. Alles wat er in de maanvis zit, van organen tot z’n skelet, wordt ook weer bewaard. De huid wordt een maand of twee in een dompelbad met zout water en het mineraal aluin gelegd, zodat ie helemaal goed blijft. En als laatst wordt die huid dan over een kunstlichaam van schuim geschoven. En als dat allemaal gedaan is, is de maanvis uiteindelijk te zien in het museum. Dat duurt waarschijnlijk nog tot volgend jaar.’