Bestrijdingsmiddel: redder of doder?

Sanne van Gammeren, 13 februari 2018

Stel je bent boer. Je verbouwt planten zoals, appels, tomaten, wortels. Het hele jaar zorg je goed voor je planten en dankbaar wil je de groenten en vruchten oogsten. Dan landen er hongerige insecten zoals sprinkhanen op je planten, die ze helemaal tot de grond dreigen op te eten. Wat doe je?

Onderdeel van:

Bescherming

Boeren zoeken al tijden naar een oplossing voor dit probleem. Vroeger probeerden ze dat op te lossen met giftige stoffen uit planten of mineralen. Dit werkte echter niet voldoende. Rond de Tweede Wereldoorlog ontdekte men stoffen die vraatzuchtige insecten konden doden. Met vliegtuigen en grote tuinslangen spoten de boeren grote hoeveelheden van deze chemische bestrijdingsmiddelen uit over hun landbouwgronden. Zo beschermden de boeren hun planten tegen hongerige insecten.

Stille lente

Het gebruik van de bestrijdingsmiddelen heeft voor- en nadelen. De landbouwgewassen die anders door insecten opgegeten werden, bleven nu groeien en vruchten produceren. Maar het bleek dat de stoffen gevaarlijk zijn. Ze doodden namelijk niet alleen de schadelijke - vraatzuchtige - insecten op de landbouwgronden, maar ook andere insecten. Die insecten zijn voedsel voor vogels en vogels zijn weer voedsel voor roofvogels en andere roofdieren. Met het verdwijnen van de insecten, verdwenen ook de vogels en de roofvogels. Op een gegeven moment was er bijna geen vogel meer die in de lente floot. Tegenwoordig doen wetenschappers onderzoek naar de giftigheid van de stoffen en zoeken ze naar minder schadelijke stoffen voor de natuur.

Landkaart

Bij Naturalis doen wetenschappers onderzoek naar chemische bestrijdingsmiddelen. Onderzoekers zijn benieuwd wat de bestrijdingsmiddelen doen met insecten, zoals bijvoorbeeld bijen. Biologiestudent Izak de Kom onderzocht wat chemische bestrijdingsmiddelen doen met bijen in Nederland. Eerst zocht hij uit welke bestrijdingsmiddelen schadelijk zijn voor bijen. Hij heeft naar wel 2550 middelen en 220 planten gekeken! Hij zocht uit hoeveel en welke bestrijdingsmiddelen boeren gebruiken op hun land. Met deze informatie maakte Izak een kaart van Nederland waar gevaarlijke stoffen voor bijen gebruikt worden.

Kaart van Nederland van mogelijk bestrijdingsmiddelengebruik dat een negatieve invloed heeft op bijen. Kaart van 2016. Des te roder de stipjes zijn, des te meer bestrijdingsmiddelen er gebruikt mogen worden in het gebied.

Op zoek naar oplossingen

Toch is het nog steeds lastig om precies te laten zien wat bestrijdingsmiddelen doen. Hun werking hangt namelijk af van het weer, de dieren en planten in het gebied en de aanwezige stofjes in de natuur. Het is echter een feit dat er steeds minder insecten zijn . Daarom zoeken wetenschappers naar andere manieren om de insecten weg te houden bij de landbouwgewassen, zónder andere insecten te vergiftigen. Een voorbeeld is biologische bestrijding: het gebruik van sluipwespen of roofmijten. Die eten de schadelijke kriebelbeestjes op. Op die manier gaan alleen de plaagbeestjes dood en raakt de natuur daar omheen niet vergiftigd.