Lichtgevende golven door zeevonk

Marieke van Ooijen, 27 januari 2021

Als je op een warme zomernacht je handen door het zeewater beweegt kan het water zomaar licht geven. Heb je magische krachten gekregen? Nee, waarschijnlijk niet. De meest logische verklaring is dat er zeevonk ronddrijft. Als zeevonk bewogen wordt, geeft het licht. Wat is zeevonk en waarom geeft het licht?

Wat is zeevonk?

Zeevonk is een klein eencellig organisme met een zweepstaartje. Het is geen alg of diertje, maar een eencellige. Met een kort staartje beweegt het door het water. Soms eet zeevonk zijn soortgenootjes, maar meestal eet het plantaardig plankton. In de zomer groeit er heel veel plantaardig plankton in de zee. Door een overvloed aan al dat eten kan de hoeveelheid zeevonk snel groeien. Er is dan een roodroze waas in de zee te zien.‘s Nachts, in het donker, is de roze waas niet te zien, maar lichten de golven blauw op. Zeevonk is namelijk ‘bioluminescent’. Dat betekent dat het organisme zelf licht kan maken.

Maria Antónia Sampayo - Wikipedia | Licentie: CC BY 3.0
Zeevonk onder de microscoop.

De Latijnse benaming voor zeevonk is ‘Noctiluca scintillans’. In het Nederlands betekent dat ‘flitsend nachtlichtje’.

Ook in Nederland kun je zeevonk zien. Onderzoekster Le Qin Choo van Naturalis, was deze zomer op het goede moment op het strand. Hier heeft zij de blauwe golven in het echt gezien. “Ik heb in Katwijk zeevonk gezien” zegt Le Qin. “Op de plekken waar de lichtgevende golven het strand op rolden konden we ook kleine lichtpuntjes in het zand zien. Toen ik dat zag ben ik gelijk de zee ingerend. Het is magisch om met je handen door het water te roeren en het blauwe licht te zien.”

Le Qin heeft nog een paar tips voor als je zelf zeevonk wilt zien. Zorg ervoor dat je naar het strand gaat op een warme zomernacht met weinig wind. Zoek een donkere plek op en zet je zaklamp uit. Hou ook de facebook pagina over zeevonk in de gaten voor het laatste nieuws.

mr stefano - YouTube | Licentie: Alle rechten voorbehouden

Deze mensen waren net als Le Qin ook op het goede moment in Katwijk.

Waarom geeft zeevonk licht?

Wetenschappers weten niet precies waarom zeevonk licht geeft als het aangeraakt wordt, maar ze hebben daar wel verschillende theorieën over. De eerste theorie is dat zeevonk licht gebruikt om zichzelf te redden. Dat kan op twee manieren: door het felle licht raken vijanden, zoals zeeslakjes, verward en kunnen ze niet meer goed op zeevonk jagen. Of door het licht worden grotere roofdieren, zoals garnaaltjes, aangetrokken. Deze grotere dieren eten de zeeslakjes op waardoor die de zeevonk met rust laten.

 



De tweede theorie heeft niets met vijanden te maken. Sommige wetenschappers denken dat zeevonk met het licht soortgenootjes laat weten waar het is. Het licht dient dan als communicatiemiddel. Het is alsof zeevonk een ingebouwde vuurtoren heeft die soortgenootjes de weg wijst.

 

Lichtgevende kustlijn in Encinitas, San Diego, California.
Justin Bartels_ iStock _ Getty Images Plus | Licentie: RF Getty Images

Welke theorie vind jij het meest waarschijnlijk?

mr stefano - YouTube | Licentie: Alle rechten voorbehouden

En nog een filmpje uit Katwijk, om te laten zien hoe mooi het ook van dichtbij is!