• Samsam logo

Praat Surinaams met me

Iedereen kent wel woordjes Surinaams. Gehoord van rappers, op straat of in je klas. Lejayni (10): "Maar niet iedereen weet dat het Sranantongo is.”

Lejayni spreekt Sranantongo.
© Noraly Beyer

Wat is Sranantongo?

"Dat is de taal van Surinamers. Het is ontstaan tijdens de slavernij en er zitten woorden Engels en Nederlands in. Ik vind het een leuke taal, het klinkt al snel grappig en als iemand bijvoorbeeld ‘Mi lobi joe’ zegt, dan voel ik dat veel meer dan wanneer diezelfde persoon ‘Ik houd van je’ zou zeggen. Ik weet niet waardoor, maar zo voelt het.”

Met wie praat je Surinaams?

"Soms met mijn vader en moeder, maar eigenlijk vooral met mijn vriendinnen op school, in de pauze. Mijn juffrouw is ook Surinaams, maar ik heb haar nooit écht Surinaams horen praten. Ze zegt weleens een paar woordjes, bijvoorbeeld: ‘Waarom doen jullie ogri boi dingen?’ Dan bedoelt ze dat we ondeugend zijn. En ze noemt ons vaak ‘goedoe’,dat betekent ‘schatje’. Maar dat Nederlandse woord gebruikt ze nooit.”

Spreken alle Surinamers het?

"Helemaal niet! Er zitten Surinaamse kinderen in mijn klas die bijvoorbeeld alleen ‘fawaka’ kennen. Dat betekent ‘Hoe gaat het’. Mijn moeder heeft weleens verteld dat vroeger in Suriname kinderen geen Surinaams mochten praten omdat het als onbeschoft werd gezien, een beetje zoals straattaal nu. Maar ik vind dat echt nonsens. Iedereen mag zelf weten welke taal hij spreekt. Ik gebruik ook weleens Marokkaanse woorden, zoals ‘ewa’ dat betekent 'Hoe gaat het' en ‘kifesh’.Wat dat betekent, weet ik niet precies.”

Hoe leerde jij Sranantongo?

"Ik woonde twee jaar in Suriname, van m’n zevende tot m’n negende. Toen heb ik heel veel nieuwe woorden geleerd. Dat ging vanzelf. Op school daar leer je alleen Nederlands, geen Surinaams. In Nederland kun je wel cursussen volgen. Later wil ik dat wel, want ik kan nu niet in het Surinaams schrijven. Mijn oma heeft wel een woordenboek Sranantongo, maar daar mag ik niet aankomen. Ze kan heel lief zijn, maar ze is serieus met haar spullen.”

Is het een moeilijke taal?

"Als je oefent, kun je alles. Ik denk dat iedereen het kan leren en ik vind het ook leuk als niet-Surinamers wat woordjes spreken. Laatst zei een klasgenootje: ‘Ik ben jarig en ik krijg een heel groot oso feestje’. Ze is zelf Marokkaans en had helemaal niet in de gaten dat ze een woord Surinaams gebruikte. Ze dacht dat ‘oso’ ook gewoon Nederlands is. Volgens mijn moeder zeg ik ook weleens Surinaamse woorden, zoals ‘torie’ in een zin, maar dat heb ik dan zelf helemaal niet door. Nu ik goed Surinaams kan, heb ik het gevoel dat ik erbij hoor.”

Woordenlijst

torie: verhaal mattie: vriend doekoe: geld oso: huis fatoe: grapje goedoe: schatje no span: maak je niet druk patta: schoen wagi: auto