Gellinger Pixabay | Licentie: CC BY 2.5
Tweezijdig symmetrisch
Gellinger Pixabay | Licentie: CC BY 2.5
Dichtgeklapt passen de vleugels precies op elkaar
Pickpik | Licentie: CC BY-NC-ND 2.0
Ook tweezijdig symmetrisch
Freddy van Nieulande | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0
Tweezijdige symmetrie
Vergelijk de linker- en rechtervleugel van deze vlinder. Wat valt je op? De vleugels zitten vast aan het borststuk, dat net als de rest van het lijf tonvormig is. Trek je een lijn van de kop tot het puntje van het achterlijf, dan is links en rechts hetzelfde, alleen gespiegeld. Je ziet dit goed als de vlinder zijn vleugels inklapt: de helften passen precies op elkaar. Dit noem je tweezijdig symmetrisch. 99% van alle diersoorten heeft deze vorm van symmetrie. Jij ook.
Zeester: vijf symmetrielijnen
Pickclick | Licentie: CC BY-NC-ND 2.0
Veelzijdige symmetrie
Bij een zeester met vijf armen is het anders. Dit dier heeft geen linker- of rechterkant en ook geen voor of achterkant. Maar ook bij de zeester is het lichaam opgebouwd uit stukken van dezelfde vorm. Trek je een rechte lijn door een arm, dan verdeel je de zeester in twee gelijke stukken. Dat kun je doen bij alle vijf armen en steeds krijg je twee gelijke stukken. Een zeester is dus veelzijdig symmetrisch. Stel, je knipt een arm los. Die past precies op de volgende arm. En op de volgende en die daarna, net zolang tot de arm weer op zijn plek terug is. Vanuit een punt in het midden maakt de arm een rondje over het lichaam, zoals bij een ronde taart die verdeeld is in driehoekige punten.
Spons: niet symmetrisch
Wikimedia by Neno69 | Licentie: CC BY-NC-ND 3.0
Koraalkolonie: niet symmetrisch
Pickclick | Licentie: CC BY-NC-ND 2.0
Individuele koraalpoliep: veelzijdig symmetrisch
Narissa Spies | Licentie: CC BY-NC-ND 2.0
Geen symmetrie
Bij de meeste sponzen is niks aan het lichaam hetzelfde. Ze zijn niet symmetrisch, ook wel asymmetrisch genoemd. Het lukt je bijvoorbeeld niet om de rode spons op de foto zo door te snijden dat je gelijke helften krijgt. Links zijn er twee uitstroomopeningen en rechts maar een. Ook koralen lijken niet-symmetrisch te zijn. Althans, als je kijkt naar de stenige kolonies die ze bouwen. Maar de koraaldiertjes of poliepen die erin zitten zijn het wel degelijk. Ze hebben een even aantal vangarmen (zes of twaalf) en zijn dus net als de zeester veelzijdig symmetrisch.
Kikkervisje: tweezijdig symmetrisch
Wikimedia JJ Harrisson | Licentie: CC BY-NC-ND 3.0
Volwassen kikker: tweezijdig symmetrisch
Wikimedia Bjorn S. | Licentie: CC BY-NC-ND 3.0
Koraallarve: tweezijdig symmetrisch
Narissa Spies | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0
Baby en volwassene
Het lichaam van veel dieren verandert tijdens de groei. Kijk maar naar het kikkervisje. Als hij volwassen is ziet hij er heel anders uit. Maar de symmetrie is wel hetzelfde gebleven: de babykikker is tweezijdig symmetrisch en de volwassen kikker ook. Bij het koraaldiertje verandert niet alleen de gedaante maar ook de symmetrie. Een volwassen koraaldiertje (poliep) is veelzijdig symmetrisch en zit vast in de koraalkolonie. Maar als larve lijkt het koraaldiertje een beetje op een kikkervisje. Het zwemt vrij door het water en het is tweezijdig symmetrisch. Tip van evolutieprofessor Menno Schilthuizen: ''Kijk ook altijd naar de baby's!''
