De okapi en de giraffe

Toch wel wat overeenkomsten

Okapi’s en giraffen horen bij de familie van de Giraffidae, oftewel de giraffe-achtigen. Ze zijn de enige nog levende soorten in deze familie. Giraffen en okapi’s lijken op het eerste gezicht niet heel veel op elkaar. Maar ja, welk dier lijkt wel op een giraffe? Kijk je wat beter, dan zie je toch wel overeenkomsten. Zo hebben okapi’s en giraffen allebei een erg lange, donkere tong. Met deze tong trekken de dieren bladeren van takken af. Ook hebben giraffen en mannelijke okapi’s hoorntjes op hun hoofd die bedekt zijn met huid. Geen enkel ander dier heeft deze hoorntjes, die ossiconen genoemd worden. Giraffen en okapi’s lopen ook op dezelfde manier: ze bewegen eerst allebei hun linkerpoten naar voren, en vervolgens hun rechterpoten.

Ieder een eigen weg

In het verleden liepen er veel meer giraffe-achtigen op aarde rond. Sommige van deze dieren hadden grote gewei-achtige uitsteeksels op hun hoofd. Okapi’s en giraffen stammen af van een voorouder die ongeveer 11,5 miljoen jaar geleden op aarde rondliep. Alexandra van der Geer, onderzoeker bij Naturalis, legt uit: “In die tijd hadden alle giraffe-achtigen een 'korte' nek. Tenminste, kort vergeleken met de giraffe van vandaag. De nek was stevig en wat langer dan bij de meeste grote planteneters. Eigenlijk een nek zoals de okapi nu heeft.”

De voorouder veranderde langzaam in de dieren die we nu giraffen en okapi’s noemen. Een deel van de dieren ontwikkelde in de loop van de tijd steeds langere nekken. Dit leidde uiteindelijk tot de giraffen zoals we ze nu kennen. Bij andere dieren bleef de nek vrijwel onveranderd. Uit deze dieren ontstond uiteindelijk de okapi.

Waarom die lange nek?

Wetenschappers zijn er nog niet helemaal over uit waarom giraffen zo’n lange nek hebben gekregen. Waarschijnlijk hebben lange nekken twee belangrijke voordelen. Giraffen kunnen met hun lange nek bij bladeren die hoog aan de boom hangen. Ook winnen giraffenmannetjes met een langere nek vaker een gevecht van een rivaal.

De voorouders van okapi’s hadden blijkbaar niet veel voordeel aan zo’n lange nek. “Alleen de giraffe heeft die idioot lange nek. Die uitgestorven giraffe-achtigen en ook de okapi zijn bosdieren, en dan heeft zo'n lange nek geen voordeel”, vertelt Alexandra. En hoe zit dat met vechten? Alexandra: “Of de uitgestorven giraffe-achtigen met hun nekken vochten, weten we niet. Dat de soorten met gewei-achtige uitsteeksels hun nekken gebruikten tijdens een duel is vrijwel uitgesloten. Anders heb je niks aan die prachtige uitsteeksels.”