Documentatiecentrum

Gedichten

Gedichten bestaan al duizenden jaren. Zelfs toen mensen nog niet konden schrijven, vertelden ze elkaar verhalen in de vorm van gedichten. Doordat een gedicht rijm en ritme heeft, is het vaak makkelijker te onthouden dan een verhaal. Zo kon een gedicht bekend worden bij veel mensen, zonder dat het ooit werd opgeschreven.
Om een gedicht te schrijven, heb je inspiratie nodig. Dat klinkt ingewikkeld, maar valt best mee. Inspiratie kun je overal van krijgen. Van de dingen die je ziet, die je hoort en die je je afvraagt. Als je iets ziet, hoef je dat niet precies zo te vertellen. Je kunt het ook op een andere manier vertellen door beeldspraak te gebruiken. Beeldspraak maakt het soms moeilijker om te snappen wat de dichter heeft bedoeld. Maar dat geeft niks. Iedereen mag een gedicht op zijn eigen manier begrijpen.

 
© Stichting Muurgedichten, Nunspeet

Gedichten zijn overal, zelfs op straat.

Wat is een gedicht?

Gedichten noem je ook wel poëzie. Een gedicht heeft vaak korte regels met veel ruimte om de regels heen. Een gedicht is ook vaak in strofen verdeeld. Zo'n stukje lijkt op een couplet in een liedje. En net als in een liedje, zitten er in een gedicht ook vaak woorden of regels die herhaald worden. Gedichten zijn eigenlijk liedjes zonder muziek. Ook een rap is een soort gedicht. Een rap klinkt als een gesproken lied.
Een gedicht klinkt vaak lekker. Dat heeft te maken met de klank en met ritme. Het ritme bepaalt hoe je een tekst leest en waar de klemtoon ligt. Veel gedichten hebben een heel duidelijk ritme.
De meeste gedichten rijmen. Dat kan op allerlei manieren. De bekendste rijm vind je aan het eind van de zin, daar rijmen de laatste woorden op elkaar. Maar woorden kunnen ook in het begin rijmen, of midden in de zin. Bijvoorbeeld: Bij mijn tante staan aan alle kanten planten in de tuin.


© Jorik Elferink, Amsterdam

Veel rappers, zoals De Relschoppers uit Utrecht, gebruiken vaak bijzonder rijm en ritme in hun nummers.

Soorten gedichten

Met klank en ritme kun je een prima gedicht schrijven. Maar er zijn gedichten met heel strenge regels, zoals het sonnet. Daarin wordt vastgesteld uit hoeveel regels een gedicht moet bestaan. Of wat voor soort rijm je moet gebruiken. Dit zijn vaak serieuze gedichten. In sommige gedichten wordt het aantal woorden vastgesteld.
Er zijn korte gedichten, lange gedichten, grappige, serieuze, verdrietige en ingewikkelde gedichten. Sommige zijn heel strak en rijmen. Andere zijn vrij en dromerig. Al deze gedichten kunnen goed zijn. Soms is een gedicht goed, omdat het je iets op een nieuwe manier laat zien. Of omdat het precies vertelt hoe jij je voelt.

Vroeger en nu

Gedichten bestaan al heel lang. Het oudste geschreven gedicht dat bekend is, werd 4 duizend jaar geleden opgeschreven.
Rond 1750 werden er voor het eerst gedichten voor kinderen geschreven. Vaak waren ze bedoeld om kinderen wat te leren. Het waren meestal brave gedichten. Gedichten die later geschreven werden, zoals die van Annie M. G. Schmidt, waren lang niet allemaal zo braaf. Bijvoorbeeld haar gedicht: Ik ben lekker stout.
Andere beroemde dichters voor kinderen zijn Willem Wilmink, Ted van Lieshout en Joke van Leeuwen.

Dit is een samenvatting van Junior-Informatieboekje 312 Gedichten.

Details en informatie

  • Titel: Gedichten
  • Auteur(s): Moniek van Zijl
  • Nummer: 312
  • Niveau: 3
  • Siso: J 814
123movies