Een jongen of een meisje? De temperatuur bepaalt

Koos Bax, 28 februari 2019

Mannen en vrouwen zijn niet hetzelfde, net als bij dieren. Wat bepaalt nu of een dier een mannetje of een vrouwtje wordt? Bij de meeste diersoorten ligt het geslacht al vast voor de geboorte. Bij sommige dieren bepaalt de temperatuur van de omgeving het geslacht van een jong in het ei.

Onderdeel van:

Hoge temperaturen, meer vrouwtjes

Bij Galapagosreuzenschildpadden worden er met warmte meer vrouwtjes dan mannetjes geboren. Vrouwelijke Galapagosreuzenschildpadden leggen hun eieren in kuilen in het zand van droge stranden. In zo’n kuil liggen wel zestien eieren. Het vrouwtje dekt de kuil vervolgens af met zand en urine. Daarna is het werk voor de schildpad klaar: de zon doet de rest van het broedwerk. Of er vrouwtjes of mannetjes uit de eieren komen, bepaalt de temperatuur. Waar zou dit handig voor zijn? Bij hogere temperaturen is er meer voedsel en groeien de jongen groter. Wetenschappers denken dat dit voor de vrouwtjes voordeliger is dan voor de mannetjes. Grote vrouwtjes leggen meer eitjes en zorgen dus voor meer nakomelingen.

Een galapagos schildpad met een zadelschild
iStock - GettyImages - Delves Photography | Licentie: RF Getty Images

Het wordt steeds warmer op aarde. Welke gevolgen heeft dit voor Galapagosreuzenschildpadden?

Hoge temperaturen, alleen maar mannetjes

Bij Amerikaanse alligators werkt het allemaal net wat anders. Bij deze soort kruipen er bij temperaturen boven de 34 graden alleen mannetjes uit de eieren. Is het kouder dan 30 graden, dan worden er alleen vrouwtjes geboren. Hoe is dit te verklaren? Amerikaanse alligators leven in de zuidelijke, natte gebieden van Noord Amerika. Deze grote reptielen staan bovenaan de voedselketen en jagen op bijna alles dat ze kunnen vinden. Daarnaast brengen ze veel tijd door met onderlinge strijd om een vrouwtje te verleiden. Een groter mannetje heeft daarbij meer kans om het gevecht om het vrouwtje te winnen. Hoe worden de mannetjes zo groot? Hoe groter het ei, hoe groter de jongen die uit het ei kruipen. De eieren zijn het grootst bij temperaturen boven de 34 graden. Dan is het meeste voedsel te vinden en zijn de moeders het best gevoed. Mogelijk heeft dit er voor gezorgd dat er bij warmte meer mannetjes worden geboren.

 

Een alligator boven en onderwater
iStock - GettyImages - tswinner | Licentie: RF Getty Images

Denk je dat Galapagosschildpadden óf Amerikaanse alligators meer last zullen krijgen van de warmere temperaturen op aarde?

Hoe zit het bij de tuatara?

De tuatara komt alleen voor op Nieuw Zeeland. Dit kleine diertje kan meer dan 100 jaar worden. Als tuatara’s eieren leggen, zorgt de temperatuur voor de geslachtsbepaling. Tussen de 18 en 21 graden worden het meer vrouwtjes en tussen de 21 en 23 meer mannetjes geboren. Maar wat heeft de tuatara daar aan? Dat is nog steeds niet duidelijk. Misschien is het enkel een overblijfsel van een voorouder die er wél wat aan had?

Een tuatara
iStock - GettyImages - Beautifulblossom | Licentie: RF Getty Images