Zo maken social media jou verslaafd

Social media slurpen zomaar een groot deel van je tijd op. De Europese Unie wil daarom strengere regels zodat de apps minder verslavend worden. Welke trucs gebruiken tech-bedrijven daar eigenlijk voor?

Door Judie Jaspers
Techbedrijven doen er alles aan om jouw aandacht zo lang mogelijk vast te houden.
© Techbedrijven doen er alles aan om jouw aandacht zo lang mogelijk vast te houden. Foto ANP / Robin Utrecht

‘Dat doen ze op veel manieren’, vertelt psycholoog Thijs Launspach, die het boek Asociale media schreef. ‘De eerste gaat over het beloningssysteem in onze hersenen. Als je een doel voor jezelf hebt en je komt daar dichterbij, komt er een stofje vrij dat je een fijn gevoel geeft. Dat systeem nemen de apps over. Door je een leuke melding of een filmpje sturen, of als je crush jou terugvolgt, denk jij: yes, hier wil ik meer van. Dat gaat vaak onbewust. Als je je verveelt of je je even niet fijn voelt bijvoorbeeld. Je denkt dan niet bewust: ik ga eens eindeloos door mijn TikTok scrollen. Het gebeurt gewoon.’

Geen berichtje = einde vriendschap?

Ook gebruiken social media het feit dat mensen er graag ‘bij willen horen’. ‘Als al jouw vrienden op Snapchat zitten, wil jij dat ook. Ook willen we graag leuk gevonden worden. Daarom werken hartjes of likes verslavend.’ Of neem de snapstreak op Snapchat, waarbij je elke dag een bericht naar één iemand stuurt. De teller loopt op, maar stopt zodra je een dag niks stuurt. ‘Hoe langer je dat doet, hoe moeilijker het wordt om te stoppen. Want misschien stopt dan ook wel je vriendschap.’ 

Techbedrijven verdienen er geld aan

Ook zijn social media meesters in het voorspellen wat wij leuk vinden. ‘Zodra je op TikTok een filmpje helemaal uitkijkt, weet de app: dat vindt hij dus leuk. En dan krijg je er meer van. Zo ‘train’ je TikTok om jou er zo lang mogelijk op te laten zitten.’ Techbedrijven doen dit bewust, zegt Launspach. ‘Als jij meer tijd doorbrengt op hun app, verdienen zij meer geld aan advertenties.’ Wat hij van het EU-plan vindt? ‘Er moet iéts gedaan gedaan worden. De techbedrijven zelf gaan niets veranderen. Dan maar met regels.’

  • De EU wil dat social media minder verslavend worden, om kinderen te beschermen. Als je er (te) vaak opzit, kan dat zorgen voor onzekerheid of moeite met concentreren.
     
  • Social media kunnen minder verslavend worden als meldingen uitstaan, filmpjes niet meer automatisch starten of je een waarschuwing krijgt als je er te lang op zit.
     
  • Ruim de helft van kinderen van 9 t/m 13 jaar vindt zichzelf een beetje of erg telefoonverslaafd, blijkt uit onderzoek van NOS Jeugdjournaal. Veel kinderen kunnen hun telefoon moeilijk wegleggen en hebben het gevoel dat ze er vaak op moeten kijken.
     
  • Vier op de tien basisschoolkinderen willen het liefst op hun telefoon kijken als ze verdrietig zijn.