Documentatiecentrum

De Noordpool

De noordpool is niets anders dan een drijvend stuk ijs. Op dit ijs kun je lopen, want het is gemiddeld drie meter dik. Je moet wel oppassen voor scheuren. Die zitten overal in het ijs. Het noordpoolgebied is een onvoorstelbaar leeg gebied. Officieel is het noordpoolgebied het hele gebied binnen de poolcirkel. Maar de meeste mensen bedoelen met de noordpool de enorme ijsvlakte die helemaal omringd is door water. Omdat de zon op de noordpool heel laag staat, verwarmt hij het oppervlak niet goed genoeg. Daarom vriest het bijna altijd in dit gebied. Bovendien schijnt de zon een half jaar niet. Tijdens de poolwinter is het maandenlang donker en vreselijk koud. Temperaturen van veertig graden onder nul zijn heel normaal. In de zomer gaat de zon een half jaar niet onder. Deze tijd heet de midzomernacht.

De noordpool is één grote drijvende ijsvlakte.

Twee polen

Er zijn twee soorten noordpool. De ene is de geografische noordpool. Hij ligt precies op het topje van de wereld. De magnetische noordpool ligt een paar honderd kilometer zuidelijker, in Canada. Het is het punt waar een kompasnaald naar toe wijst. De magnetische noordpool ligt nooit op een vaste plaats. Miljoenen jaren geleden lag hij zelfs op de zuidpool. De aarde is een enorme magneet. In de winter ontstaat daardoor het noorderlicht. Dat lijkt wel een grote vuurwerkshow. Zonnestralen komen in botsing met het magneetveld van de aarde. Zo ontstaan de mooiste kleuren.

De ijsvlakte van de noordpool bestaat uit pakijs. Zeestromen onder het ijs scheuren het uiteen in grote ijsvelden. Botsende ijsvelden vormen ijsrichels van wel twintig meter hoog.
Op de noordpool leven verschillende dieren. Ze zijn goed aangepast aan het koude klimaat. De dieren die in het water leven hebben een beschermende vetlaag. De landdieren hebben een dikke bontvacht. Veel dieren zijn wit van kleur. Door deze schutkleur vallen ze niet op in de omgeving.
In de Noordelijke IJszee leven baardwalvissen en tandwalvissen. De grootste walvis is de blauwe vinvis. Deze baardwalvis weegt evenveel als dertig olifanten. De bekendste tandwalvis is de orka.
IJsberen leven op het pakijs en langs de kusten van de Noordelijke IJszee. Ze kunnen grote afstanden afleggen op drijvende ijsschotsen. Ze jagen op zeehonden, walrussen en vissen. Het zijn uitstekende zwemmers.

IJsberen zijn de grootste roofdieren in het noordpoolgebied.

De noordpool is onbewoond. Toch komen er regelmatig mensen. In 1553 werd de eerste ontdekkingsreis naar de noordpool ondernomen. In 1596 overwinterde Willem Barentsz met zijn bemanning op Nova Zembla, een eiland binnen de poolcirkel. De eerste mens die de noordpool bereikte was de Amerikaan Peary in 1909. In 1958 voer de Amerikaanse atoomonderzeeër Nautilus onder het pakijs van de noordpool door.
Er komen nu twee soorten mensen op de noordpool: onderzoekers en toeristen. De onderzoekers doen onderzoek naar giftige stoffen. Die stoffen zijn afkomstig uit fabrieken over de hele wereld. Via de lucht en het water komen ze in het noordpoolgebied terecht. De wetenschappers onderzoeken ook het broeikaseffect. Ze kijken of de dikte van het ijs verandert. Door uitlaatgassen van auto's en fabrieken wordt het langzaam iets warmer op aarde. Daardoor kan het ijs op de noord- en zuidpool smelten. Voor Nederland zou dat heel vervelend zijn: het land zou door het stijgende zeewater onderlopen.

Details en informatie

  • Titel: De Noordpool
  • Auteur(s): Martine van Kolfschoten
  • Nummer: IC139
  • Niveau: 3
  • Siso: J 975.1
123movies