Een dakpannen huid

Koos Bax, 12 april 2019

Er zijn allerlei manieren om je lichaam te beschermen. Egels gebruiken stekels en schildpadden schilden. Veel dieren gebruiken schubben ter bescherming. Waar zijn ze nog meer handig voor?

Wat zijn schubben?

Vissen, reptielen, vogels, insecten en zelfs sommige zoogdieren hebben schubben. Het zijn plaatjes bovenop de huid. Soms overlappen schubben elkaar. Dan hangt de ene schub net over de volgende schub. Bij het ene dier zitten de schubben aan elkaar vast en bij de ander zitten ze los.

Vissen

In het water zorgen schubben ervoor dat vissen makkelijk zwemmen. Onderzoekers weten dat het met schubben minder moeite kost om net zo snel te zwemmen als zonder schubben. Schubben zijn gekleurd of doorzichtig. De huid onder doorzichtige schubben zorgt dan voor de kleur van de vis. 

De mooie kleuren van een vis komen niet altijd van de schubben. Soms is het de huid die je door de schubben heen ziet
iStock - GettyImages - sakhorn38 | Licentie: RF Getty Images

Reptielen

Veel reptielen hebben overlappende schubben, zoals slangen en hagedissen. De schubben zijn dan niet aan elkaar vast gegroeid. Hierdoor hebben de dieren ruimte om beter te bewegen en uit te zetten. Op gevoelige plekken zoals bij de kop zitten de schubben wel aan elkaar vast. Sommige van deze reptielen leven deels in het water, waar de schubben helpen met het zwemmen. Binnen en buiten het water vormen de schubben een stevige bescherming.

De schubben van een slang zitten over zijn hele lichaam en vormen een stevige beschermlaag. Deze twee zijn familie van de boomadders.
Guillem Limia Russell | Licentie: CC BY-NC-ND 4.0

Wanneer moet een slang zich uitzetten?

Vogels

Vogels stammen af van de reptielen. Onderzoekers denken dat de vroege voorouders van vogels overal schubben hadden. Uit die schubben zijn de veren van nu ontstaan. Alleen op de poten zitten nu schubben. Wetenschappers denken dat deze schubben weer uit veren zijn ontstaan. Zo is een schub een veer geworden om vervolgens weer een schub te worden! De schubben zijn bij vogels vooral voor bescherming. 

De schubben van een zeearend vormen een taaie beschermlaag.
iStock - GettyImages - Denja1 | Licentie: RF Getty Images

Schubdieren

Schubdieren en gordeldieren zijn de enige zoogdieren met schubben. Het schubdier heeft over bijna heel zijn lichaam grote schubben. Deze schubben zijn veel groter en sterker dan de schubben van andere dieren. Als ze zich bedreigd voelen, rollen ze zich op tot een pantser bal!

Een opgerold schubdier
iStock - GettyImages -Willem van Zyl | Licentie: RF Getty Images