Navigatie overslaan
Steppekiekendief / Elwin van der Kolk

Steppekiekendief

Pallid Harrier, Circus macrourus - Sperwerachtigen (Accipitridae)

Ondanks dat de Europese populatie achteruit zou gaan, wordt de steppekiekendief de laatste jaren steeds vaker gezien in Nederland. Mogelijk als gevolg van het toegenomen aantal vogelaars in Nederland, maar de soort trekt tegenwoordig ook verder naar het westen dan vroeger. Naast doortrekkende steppekiekendieven worden de laatste jaren ook sporadisch overzomerende en overwinterende vogels waargenomen. In 2017 werd bekend dat er een paartje steppekiekendief in een Groningse akker succesvol heeft gebroed, vmogelijk het eerste broedgeval voor West-Europa. In 2019 was er eveneens een succesvol broedsel.

Steppekiekendief / Agami

Herkenning

Slanke roofvogel met lange staart en smalle, tamelijk spitse vleugels. Vrouwtjes en jonge vogels zijn moeilijk te onderscheiden van de grauwe (en blauwe) kiekendief. Vaak slechts aan de hand van foto’s vast te stellen. Subtiele kenmerken zijn een lichte halsring en scherp afgesneden chocoladebruine 'boa', lichte toppen en een lichte basis van de handpennen, bij jonge vogels een lichte achterrand van de binnenste handpennen en bij vrouwtjes donkere armdekveren en armpennen. Het mannetje is duidelijker herkenbaar: het bleke lichtgrijze, haast meeuwachtige kleed met alleen een zwarte wig op de vleugels valt goed op.

Geluid

Wordt weinig gehoord. Roep van mannetjes is een zeurende triller, vrouwtjes reageren vaak met een dalende fluittoon.


40-48 cm, spanwijdte 100-121 cm

Deze soort lijkt op:

Vogelvriendelijke Zuivelwijzer

Weidevogels horen net zo bij Nederland als koeien. En zonder boeren geen weidevogels. Toch gaan ze niet automatisch samen: als wij niet bewust kiezen voor producten van boeren die keihard hun best doen voor vogels en landschap, raken we onze grutto en veldleeuwerik kwijt. Door bewust te kiezen voor vogelvriendelijke zuivel draag je bij aan een toekomst met rijke weides vol vogels!

Meer over de zuivelwijzer

Grutto / Kevin van den Hoven - Fotogalerij

Leefwijze

Broeden

Broedt vanaf mei-juni. Heeft één legsel van meest 4-5 eieren (3-6 eieren). Broedduur 29-30 dagen. Nest bevindt zich in ongecultiveerde grassteppes op een hoopje gras. Broedt alleen of in losse kolonies tot 30 paar. Kan andere broedlocatie kiezen als woelmuizenstand laag is. Jongen vliegvlug na 35-45 dagen. Mannetje voert het eten aan tijdens de broedtijd en kort na uitkomen van de eieren. Jongen blijven na uitvliegen nog 2-3 weken in de omgeving en worden dan verzorgd door beide ouders.

Leefgebied

Steppekiekendieven broeden voornamelijk op ongecultiveerde grassteppes, maar ook in riviervalleien, landbouwgebieden en droge heuvels en vlaktes. In Nederland verblijvende steppekiekendieven zoeken grofweg hetzelfde leefgebied uit.

Voedsel

Voornamelijk kleine zoogdieren en vogels, maar ook reptielen en insecten.

Vogeltrek

Nagenoeg trekvogel vanuit Zuidoost-Europa naar tropen, met uitzondering van een enkele vogel die in het zuiden van het broedgebied blijft. Vertrekt in september - oktober richting tropisch Afrika en Indiaas subcontinent. Trekt over een breed front, maar bij bottlenecks zijn groepen te zien. In Afrika overwintert de soort in de (sub)tropische gordel van Senegal tot Ethiopië, langs de oostelijke helft van zuidelijk Afrika en in Namibië, Botswana en Zambia. Vanaf eind maart keren de mannetjes terug, vaak een maand later gevolgd door de vrouwtjes.

MijnVogelvinder blauwborst

Eropuit met MijnVogelvinder.nl

MijnVogelvinder heeft wat te bieden voor alle soorten vogelaars: beginnend, gevorderd of prof. Deze handige vogelwegwijzer vertelt u welke soorten u tijdens het wandelen of fietsen kunt tegenkomen en waar u op moet letten om ze daadwerkelijk te zien. Hoe leuk is het om tijdens een wandeling erachter te komen dat de appelvink met zijn snavel wel een drukkracht van 50 kilogram kan uitoefenen?

Meer over MijnVogelvinder

Verspreiding en aantal

doortrekker in uiterst klein aantal

jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec

De steppekiekendief gaat in Europa sterk achteruit, tussen 1970 en 1990 is de populatie met 30% afgenomen en de afname was nog sterker tussen 1990 en 2000. Waarschijnlijk is de soort als broedvogel uit Moldavië en Wit-Rusland verdwenen. In Azië lijkt de soort wat stabieler maar dit is door de weinige inventarisaties in dat gebied enigszins onduidelijk. Oorzaak van de afname is de degradatie en vernietiging van steppegraslanden als gevolg van cultivering, platbranden en overbegrazing.

Aantallen in Nederland

Aantal broedparen

Waarnemingen

Bron en meer waarnemingen: Waarneming.nl

Kijktip

In de trektijd met oostenwind langs de kust of bekende trektelposten.

In Europa

De steppekiekendief komt voor op de steppes en in half-woestijnen van Zuidoost-Europa tot aan het Baikalmeer. Het overgrote deel van de Europese populatie komt voor in Rusland met daarbuiten nog kleine aantallen in Oekraïne en Roemenië.

Meer informatie


Bescherming

Vooral de Europese populatie is de laatste decennia hard achteruit gegaan en geldt als bedreigd (status: 'Near threatened') door vooral het in cultuur brengen van steppen. Birdlife International heeft dan ook een internationaal actieplan voor de soort opgesteld.

Slimme Vogels / Rene Faber

Magazine 'Slimme Vogels'

Veel boeren hebben een groot hart voor natuur. Zij zorgen voor rijke weides en akkers vol bloemen, vlinders en vogels. In dit magazine, Slimme Vogels, vertelt een aantal boeren hoe zij dat doen, een rendabel bedrijf combineren met de zorg voor natuur. Hopelijk inspireren zij met hun verhalen ook andere boeren!

Bestel de gratis PDF

Wet- en regelgeving

De steppekiekendief is een beschermde inheemse vogelsoort. Net als alle andere vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen, zijn steppekiekendieven beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn. De bescherming van de steppekiekendief wordt in Nederland geregeld door de Omgevingswet.

Algemene regels

De wet verbiedt het om zonder omgevingsvergunning voor een flora- en fauna-activiteit:

  • vogels opzettelijk te doden of vangen;
  • nesten, rustplaatsen en eieren van vogels opzettelijk te vernielen of beschadigen of nesten weg te nemen;
  • eieren van vogels te rapen en onder zich hebben;
  • vogels opzettelijk te storen;
  • vogels, dood of levend, dan wel delen of producten daarvan in bezit te hebben, te vervoeren en in de handel te brengen.

Uitzonderingen op de vergunningplicht zijn opgenomen in de wet en bijbehorende uitvoeringsregelgeving. De provincie (en in sommige gevallen het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) kan een omgevingsvergunning verlenen die toestaat in strijd met de verboden te handelen. Daarnaast kan de provincie (en in sommige gevallen het Rijk) vergunningvrije gevallen aanwijzen. Aan beide zijn strenge voorwaarden verbonden.

De wet bevat daarnaast algemene regels voor in het wild levende vogels:

  • de algemene zorgplicht die stelt dat iedereen voldoende zorg moet dragen voor de fysieke leefomgeving;
  • de specifieke zorgplichten voor natuurgebieden en inheemse vogels die erop gericht zijn om nadelige effecten te voorkomen, beperken of herstellen;
  • de verplichting om onnodig lijden te voorkomen bij het legaal doden of vangen van dieren in het wild;
  • het algemene verbod op dierenmishandeling (Wet dieren).

Bijzondere regels

Er zijn geen natuurgebieden voor deze soort aangewezen, omdat de soort slechts in beperkte mate in Nederland voorkomt.

Meer weten?

© Foto's: AGAMI   © Illustraties vogels: Elwin van der Kolk   © Video's: Natuur Digitaal