Inleiding
De ijsbeer behoort tot de familie van de grote beren. Maar hij is wel de enige beer die op het land en in het water jaagt. Hij is een echte vleeseter. Het liefst eet hij zeehond. Vooral het vet en de ingewanden. In de zomer gaat hij over op vruchten en bladeren.
Paspoort
Vacht
De ijsbeer leeft op het ijs in het noordpoolgebied. Om in die wereld te kunnen leven heeft de ijsbeer een dikke vacht nodig. Elke haar van zijn vacht is doorzichtig en hol. Daardoor kan de ijsbeer de warmte in de haar ‘opzuigen’ en vasthouden. Met zijn onderhuidse vetlaag erbij blijft de ijsbeer ‘lekker op temperatuur’. Het lichaam van de ijsbeer
is overal bedekt met haren, behalve op het puntje van zijn neus en onder zijn poten.
Een mens zal in het water waar de ijsbeer leeft binnen twee minuten doodgaan van de kou. |
Lees meer...
Een ijsbeer heeft net als mensen een lichaamstemperatuur van 37 graden. Op de Noordpool kan het in de winter soms wel -40 graden worden. IJs- en ijskoud. Gelukkig heeft de ijsbeer een dikke vacht, die bestaat uit twee lagen: een toplaag en een onderlaag.
De toplaag heeft lange haren met een olieachtige beschermlaag. Die beschermt de ijsbeer tegen kou, en vooral ook tegen nattigheid. Zo blijft de ijsbeer droog, zelfs als hij gaat zwemmen. De onderlaag bestaat uit heel veel fijne haartjes en is dik en wollig, net als een wintertrui. Daardoor blijft de ijsbeer lekker warm.
Een olieachtige beschermlaag zorgt ervoor dat de ijsbeer niet tot op de huid nat wordt.
Vetlaag
De vacht en de onderhuidse vetlaag beschermen de ijsbeer tegen de kou. Daarom blijft de temperatuur van de ijsbeer constant 37˚C. In tijden van schaarste is de vetlaag ook reservevoedsel. De ijsbeer kan wel een maand zonder voedsel.
De helft van de moedermelk bestaat uit vet. Daardoor groeien de jongen razendsnel en leggen ze zelf ook een vetlaag aan. |
Lees meer...
De vetlaag van de ijsbeer kan wel 10 centimeter dik zijn. Andere dieren die in koude gebieden leven hebben vaak ook een vetlaag om warm te blijven.
Dieren die in warme gebieden leven, hebben juist trucjes om af te koelen. Een hyena doet zijn bek open en gaat flink hijgen. Zo raakt hij wat hitte kwijt. Olifanten hebben hele grote oren. Daar lopen veel bloedvaten doorheen. Door flink met hun oren te wapperen koelen de olifanten hun bloed af. Slim!
Een schedel van een ijsbeer.
Wit
De vacht van de ijsbeer lijkt wit. Toch zijn de haren niet wit, maar doorzichtig. Het licht dat op de vacht valt, bepaalt de kleur: wit, gelig of grijs. Zo zorgt de vacht voor een goede camouflage en valt de ijsbeer niet snel op.
Lees meer...
De huid van de ijsbeer is zwart. Dat kun je goed zien bij zijn neus en lippen. Een zwarte beer in de witte sneeuw zou veel te veel opvallen. De ijsbeer zou dan niet goed kunnen overleven. Gelukkig camoufleren de holle, doorzichtige haren de donkere huid en lijkt de ijsbeer een hoop sneeuw. Alleen zijn zwarte neus, die valt wel op. Het schijnt dat de ijsbeer dat wat op heeft bedacht: hij houdt gewoon zijn witte poot ervoor als hij niet op wil vallen.
Jager
Een ijsbeer leeft solitair. In zijn territorium zoekt de ijsbeer naar voedsel. De ijsbeer haalt zijn voedsel uit de zee, maar jaagt ook op het land. Op het land kan hij zich ook snel bewegen, door de kussentjes onder de poten. Met zijn goede ogen kan hij ook in het donker jagen. Als ergens veel voedsel te vinden is, leven ijsberen soms in groepen. Ze zijn dan redelijk vriendelijk voor elkaar. Als ze vechten, is het meestal om een vrouwtje. Staand op hun achterpoten zien ze er
imposant uit. Ze brullen, bijten en slaan erop los.
IJsberen communiceren met geluiden en met hun lichaam. Zijn ze bang, dan sissen en grommen ze. Ze vragen om voedsel door hun neus tegen de neus van een andere ijsbeer te drukken. |
Lees meer...
De ijsbeer heeft een eigen territorium. Dat is een gebied waarin hij als enige ijsbeer leeft. Het gebied moet groot genoeg zijn, zodat hij voldoende voedsel kan vinden. Een vrouwtje moet ook de jongen veilig groot kunnen brengen. Soortgenoten zijn er dan ook niet welkom, maar andere dieren mogen er gewoon komen.
Er zijn veel diersoorten die een eigen territorium hebben, bijvoorbeeld de neushoorn. Ook honden en katten hebben een eigen territorium. De grenzen ervan geven ze vaak aan door her en der een beetje te poepen of te plassen. Zo laten ze hun geursporen achter.
Witte Wildernis
Bij een wildernis denk je gauw aan dichte, ondoordringbare bossen en oerwouden. Maar het noordpoolgebied is eigenlijk ook een wildernis. In de winter komt de zon niet boven de horizon uit. Het is een half jaar donker en vreselijk koud. Alles is wit.
Vleeseter
De ijsbeer vindt zijn favoriete eten in de Noordelijke IJszee. Hij is dol op zeehonden. In de winter zoekt hij in de bevroren oceaan naar ijsgaten. Zijn prooi gebruikt een ijsgat om adem te halen. Komt een zeehond naar boven, dan krijgt het dier een klap op zijn kop en trekt de ijsbeer zijn prooi uit het water. Hebbes! Weer een lekker hapje.
De zwarte snuit kan de ijsbeer verraden als hij wacht bij een ijsgat. Daarom houdt hij vaak zijn poot voor zijn snuit. |
Lees meer...
De ijsbeer is een roofdier. Hij eet het liefst vlees, zoals zeehond, rendier of zeevogel. Soms neemt hij ook een hap walvis of sneeuwhaas. Roofdieren hebben klauwen met scherpe nagels en grote, scherpe hoektanden waarmee ze hun prooi kunnen doden. Hebben ze de prooi eenmaal te pakken, dan gebruiken ze hun knipkiezen om het vlees in kleinere stukken te knippen. Echt goed kauwen doen ze niet; meestal slikken ze de stukken vlees in een keer door. Hap-slik-hap….
IJsberen lusten graag zeerobben.
Dit geluid maakt een ijsbeer.
IJsberen krijgen het niet snel koud en drogen snel op na het zwemmen door hun dikke vacht die water afstoot.
Zomer
In de zomer gaat de zon niet onder en smelt een deel van het zee-ijs. De ijsbeer heeft dan minder ruimte om te jagen. Hij eet dan ook zeewier, gras en bessen, met af en toe een zeehond of ander dier dat hij weet te vangen.
De ijsbeer proeft met zijn grote paarse tong. |
Lees meer...
In het voorjaar ligt het ijs vol met zeehonden en zeerobben en hun jongen. Eten genoeg dus voor de ijsbeer. Die eet zijn buik meer dan rond. Hij slaat zo een flinke voorraad reservevoedsel in zijn lichaam op. En dat is maar goed ook, want als in juni het ijs smelt, verdwijnen de zeehonden en zeerobben met hun jongen in het water. Dan wordt het voor de ijsbeer moeilijker om aan voedsel te komen.
Na het eten likt de ijsbeer zijn vacht schoon.
In de zomer vist de ijsbeer graag op zalm.
Jongen
In april en mei gaat het mannetje op zoek naar een vrouwtje. Ze blijven een week bij elkaar om te paren. Dan verdwijnt het mannetje weer. Het vrouwtje moet ongeveer 200 kilo groeien voor de bevruchte eitjes gaan groeien. Dit noem je een uitgestelde zwangerschap. Als het vrouwtje zwaar genoeg is, graaft ze een hol in de sneeuw voor een lichte winterslaap. In februari worden de jongen geboren, meestal een tweeling, elk 600 gram. Ze blijven twee jaar bij de moeder.
Als het vrouwtje minder dan 200 kilo aankomt, ontwikkelen de bevruchte eitjes zich niet en is het vrouwtje niet langer zwanger. |
Lees meer...
Een ijsbeer krijgt meestal twee jongen. Als die worden geboren zijn ze piepklein, doof, blind en bijna kaal. Met hun kleine klauwtjes gaan ze door de vacht van de moeder op zoek naar een tepel om moedermelk te drinken. De moedermelk bevat heel veel vet. Daardoor groeien de ijsbeertjes snel. Na ongeveer een maand kruipen ze rond, al zien ze nog niets. Als ze een maand of vier zijn kunnen ze het hol even verlaten, samen met hun moeder. Eenmaal gewend aan de kou en de buitenwereld lopen ze langzaam richting de zeehonden en het zeeijs.
Pas als de jongen vier maanden oud zijn, gaan ze voor het eerst naar buiten.
Jonge ijsberen zijn nog lang niet zo groot als hun moeder.
Gevaren
Er werd lange tijd op ijsberen gejaagd voor het vlees of het bont. Voor het grooste deel is dat nu verboden. De grootste bedreiging voor de ijsbeer is nu dat zijn leefomgeving is vervuild door stoffen die door de mens in het milieu zijn gekomen. Door het broeikaseffect stijgt de temperatuur van het water in het noordpoolgebied en smelt het ijs. De ijsberen kunnen daardoor minder voedsel vinden. Het gevaar ligt dan op de loer dat hij verhongert en de winter
niet overleeft.
Doordat het ijs in het voorjaar eerder smelt, is de kans dat mannetjes en vrouwtjes elkaar vinden kleiner. Dat betekent ook minder kans op kleine ijsberen. |
Lees meer...
De Noordpool is een kwetsbaar gebied. Overal op aarde wordt het warmer, maar op de Noordpool gaat het sneller dan op andere plekken. Dat zit zo: sneeuw en ijs weerkaatsen veel meer zonlicht dan water en land. Als de sneeuw smelt verdwijnt het weerkaatsende oppervlak. Het wit verdwijnt en een donkerder kleur verschijnt. Die donkerder kleur neemt juist warmte op, waardoor nog meer sneeuw en ijs smelt en nog meer warmte wordt opgenomen. Uiteindelijk verdwijnt de sneeuw en het ijs valt er zelfs regen. Tja… waar kan de ijsbeer dan nog veilig leven?
Help! Het ijs smelt...
De onderste laag van de vacht is dik en voelt als wol. Dat houdt de ijsbeer warm.
De evolutie van de ijsbeer.
Een ijsbeer in Wildlands Adventure Zoo Emmen.
Gelukkig worden de ijsberen in Wildlands goed verzorgd.
Zwemmer
De ijsbeer is een echte zwemmer. Hij heeft brede poten met zwemvliezen. Door zijn lange nek kan hij bij het zwemmen over het water kijken. Ruiken kan een ijsbeer als de beste. Dwars door de sneeuw heen, ruikt hij een zeehond die 1,5 m diep verstopt zit in een hol. Als de wind goed staat ruikt hij een levende zeehond op 3 km afstand.
Een ijsbeer is een echte zwemkampioen. De naam Ursus maritimus betekent dan ook zeebeer. |
Lees meer...
Een ijsbeer is een lange-afstand-zwemmer. Er is wel eens een afstand van 100 km. gemeten, die door een ijsbeer zwemmend is afgelegd. Zwemmend onder water moet hij het in snelheid echter wel afleggen tegen de zeehonden en zeerobben. Zij zijn hem hierin de baas. De ijsbeer kan wel weer goed duiken. Hij haalt een diepte van bijna 5 meter en kan meer dan 80 seconden onder water blijven.
Instellingen
Informatieve Placemats | Belevingslezen!
Wildlands wil graag kennis en weetjes met jullie delen over de dieren uit hun dierentuin. Je kunt de Informatieve Placemats downloaden en printen of op internet bekijken. Online zijn er allerlei leuke activiteiten aan de placemat toegevoegd zoals filmpjes, geluiden, foto's, mopjes, quizvragen en meer...
Veel lees- en ontdekplezier!
Meer Informatieve Placemats van Wildlands:
Kijk voor nog meer dierplezier op wildlands.nl
Downloads
Hieronder kunt u een A3 pdf/print versie van de placemat over de ijsbeer downloaden
Meer Informatieve Placemats van Wildlands: