Aah, de liefde! Liefde is een belangrijk thema in kunst. In de muziek gaan bijna alle liedjes gaan over de liefde en veel boeken en gedichten gaan ook over dat thema. Schilders in de Gouden Eeuw laten zich ook inspireren door verliefdheid, verkering en het huwelijk. En hun schilderijen geven een mooi beeld over hoe het in die tijd gaat als je verliefd bent op elkaar. Oh, ik voel die romantiek in de lucht! Oh.. Nou, de liefde spat er niet écht van af bij deze twee. Wat zijn ze nog jong en wat zien ze er bleekjes uit! Wat is er aan de hand? Aan hun sjieke kleren kun je zien dat het belangrijke kinderen zijn. Ze zijn van adel. Ze geven elkaar de hand, wat duidt op een verbintenis. Dit is het huwelijksportret van de Hollandse prins Willem de tweede en prinses Maria Stuart uit Engeland. Zijn vader heeft het huwelijk in 1641 geregeld, omdat het goed zou zijn voor de status van het koningshuis.
Als negenjarig meisje en veertienjarige jongen hebben deze twee kinderen zelf eigenlijk niets te zeggen over dit geplande huwelijk. Bij zo’n trouwerij doet hun persoonlijke gevoel er niet toe. Dit huwelijk is belangrijk voor de familie. Als deze kinderen trouwen kan de familie haar machtspositie vergroten. Of er sprake is van echte liefde.. ik weet het niet.
Tegenwoordig moet je volwassen zijn om te mogen trouwen en mag je gelukkig zelf weten op wie je verliefd wordt. Vroeger was dat anders: in hoge kringen is de keuze van je partner geen persoonlijke zaak maar wordt er voor jou beslist. Als je ouders protestant zijn, ben jij dat ook en trouw je met een protestantse. En katholieken doen precies hetzelfde. Homoseksualiteit is verboden in de 17de eeuw en mensen trouwen vooral met mensen die dezelfde status hebben. Rijk met rijk en arm met arm.
Helaas is het geen sprookjeshuwelijk tussen Willem en Maria Stuart en leven ze samen niet lang en gelukkig. Zo’n tien jaar nadat ze zijn getrouwd overlijdt Willem aan de pokken. Tegenwoordig worden we daar voor ingeënt, maar toen niet en Maria Stuart blijft dus alleen achter. Op dit schilderij staat ze daarom in haar eentje afgebeeld. En in haar hand een sinaasappel, een appel van oranje. Een verwijzing naar haar man, de prins van Oranje.
Dit is de belangrijkste hal van het Rijksmuseum, de eregalerij. Hier hangt misschien wel het meest beroemde schilderij over de liefde. Dit is het Joodse bruidje. De Nederlandse schilder Rembrandt maakt dit bijzondere kunstwerk rond het jaar 1665. We zien een man en een vrouw die dicht tegen elkaar aan staan bij een muur.
Rembrandt geeft ons een bijzonder inkijkje in het leven van deze twee mensen. Je voelt bijna alsof je hier eigenlijk niet bij mag zijn, alles is zo intiem: de aanraking, hun blikken. Eén ding is zeker: ze houden van elkaar. Maar het lijkt ook wel alsof ze een beetje verdrietig zijn. Wat kan er aan de hand zijn? Dat laat de schilder over aan je eigen fantasie. Rembrandt schildert dat wat hij belangrijk vindt heel precies: de gezichten, handen, sieraden en delen van de kleding. De rest werkt hij minder precies uit. Ook experimenteert Rembrandt veel met zijn schildertechniek, kijk maar eens naar die dikke verfklodders op de mouw, dat doet niemand in die tijd!
In de Gouden Eeuw is het niet gebruikelijk om samen op een huwelijksportret te staan en je liefde en emoties te tonen. Veel stellen worden zó afgebeeld. Heel degelijk en netjes, maar eigenlijk ook heel saai en totaal niet romantisch. Kun je je voorstellen dat je zo op de foto gaat? Dat doen we tegenwoordig heel anders.
De portretten uit de Gouden Eeuw lijken wat dat betreft een beetje op de eerste foto’s die in de 19e eeuw gemaakt werden. Emoties tonen wordt gezien als onbeschaafd en een glimlach is dus uit den boze. Heel anders dan de foto’s die we nu maken. Smiiiiile!
Kijk, dít is echte liefde. Omdat veel liefdes-schilderijen weinig emotie tonen is dit werk zo bijzonder. Deze mensen voelen zich op hun gemak met elkaar! En ze zitten ze er relaxed bij. De vrouw hangt een beetje op de schouder van de man en ze lachen zelfs! In dit werk heeft schilder Frans Hals veel liefdessymboliek verwerkt. Deze pauwen staan voor de eeuwige liefde. Die dieren blijven namelijk altijd bij elkaar. De plant hier links is een distel, die staat voor trouw de klimopplant bij de vrouw staat voor verbintenis. De ring die de vrouw om heeft is een symbool dat we vandaag de dag nog steeds kennen. Die staat natuurlijk voor hun huwelijk. Omdat dit werk zo anders is dan de normale liefdesportretten in die tijd, is het heel bijzonder en heeft het een plekje gekregen in de eregalerij van het Rijksmuseum.
