Documentatiecentrum

Natuur in Nederland

Zo’n 5 duizend jaar geleden zag ons land er heel anders uit. Oneindige bossen en moerassen. Grote delen overstroomden regelmatig. Overal leefden wilde dieren, zoals wolven en beren. Alles was natuur. Alle planten en dieren die er leefden, waren er vanzelf gekomen. Het landschap was nog niet door mensen veranderd.
Nu leven we in een land dat helemaal door mensen is gebouwd: huizen, wegen, parken en akkers. Over wat natuur is, kun je heel verschillend denken. Volgens sommige mensen is er in Nederland geen natuur meer over. Ook vinden zij dat nieuwe natuur niet echt is. Andere mensen vinden dat alles wat leeft bij de natuur hoort, zoals nieuwe natuur en stadsplantsoenen. Ook het grassprietje tussen de stoeptegels.



© Gerard Vroom, Amsterdam

De eerste bewoners van ons land leefden in hutten te midden van uitgestrekte bossen en moerassen
.


De eerste bewoners

De eerste bewoners waren jagers en verzamelaars. Als het voedsel op was, trokken ze weer naar een andere plek. Later bleven mensen langer op één plaats wonen. Zij kapten hout om er een huis van te bouwen. Zij pasten hun omgeving aan hun wensen aan. Mensen begonnen het landschap te  veranderen. Waar ze veel liepen, ontstonden paden. Ze bouwden dijken en dammen om het water tegen te houden. Ze legden akkers aan op plaatsen waar ze bos hadden gekapt. Toen de bevolking in de 19de eeuw (1800-1900) groeide, veranderde het landschap nog meer, zodat er een cultuurlandschap ontstond. 
Tijdens de Industriële Revolutie veranderde het landschap enorm snel. Er was steeds meer ruimte nodig voor steden en dorpen. Moerassen werden drooggelegd, bossen gekapt en veengebieden afgegraven.
Rond 1900 was Nederland bijna helemaal door mensen veranderd en aangepast.

Sommigen mensen vonden het jammer dat er geen echte natuur meer over was. Toen in 1904 de gemeente Amsterdam het Naardermeer wilde volgooien met afval, kwamen zij in actie. Ze richtten de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten op. Deze vereniging verzamelde geld en kocht het Naardermeer. Dat werd het eerste Nederlandse natuurreservaat.

Na de Tweede Wereldoorlog (1940-1945) groeide de Nederlandse bevolking snel. Zij kochten veel spullen en gingen vaker reizen. Er waren nieuwe wegen nodig en nieuwe fabrieken die hun afval gewoon in rivieren loosden. Ook boeren gingen sneller en meer produceren. Door ruilverkaveling kregen zij grotere akkers. Maar slootjes, oude hagen en rijen bomen verdwenen daardoor. Kronkelige beekjes werden kaarsrecht gemaakt.
Door de ruilverkaveling veranderde het halfnatuurlijke landschap in cultuurlandschap.
In de jaren ’70 kwamen mensen in actie om het verlies van de natuur tegen te gaan.
Met de Nederlandse Flora- en faunawet werd het bijvoorbeeld verboden om orchideeën of varens uit te steken. En het is verboden om mussen of kikkers te doden. Ook sommige landschapselementen worden beschermd. Zoals ruïnes waar vleermuizen of uilen in leven.

Natuur is gezond

De laatste jaren wordt het steeds duidelijker dat natuur en groen gezond zijn voor mensen. Wandelen in een groene omgeving geeft mensen meer rust dan in een stad. Voor kinderen is een groen schoolplein beter. Bomen, zand en water zijn spannende dingen om mee te spelen. 


© Willy Leufgen/Stichting Oase, Den Hoorn

Op een natuurlijk schoolterrein is veel meer te ontdekken dan op een betegeld schoolplein met een ijzeren klimrek. Het blijkt zelfs dat op zo’n school ook minder gepest wordt!


Dit is een samenvatting van Informatieboekje 20 Natuur in Nederland.

Details en informatie

  • Titel: Natuur in Nederland
  • Auteur(s): William van den Akker
  • Nummer: 20
  • Niveau: 3
  • Siso: J 570.3
123movies