Jeugdbieb

Website bij de tv-serie 'Welkom in de ijzeren eeuw'. Centraal staat de 19e eeuw in Nederland. De eeuw van de Franse bezetting onder Lodewijk Napoleon en de geboorte van ons Koningshuis. Maar ook de eeuw van kinderarbeid en de grote uitvindingen: de eerste trein, de eerste voetbalwedstrijd en de eerste...

De Gouden Eeuw is niet voor iedereen een tijd van welvaart. Er is ook vel armoede. Mensen die hun hoofd nauwelijks boven water kunnen houden gaan bedelen op straat. Maar daar moeten ze wel een vergunning voor hebben. Bekijk het filmpje van Welkom in de Gouden Eeuw op schooltv.nl.

In de Gouden Eeuw verdient Nederland veel geld in de slavenhandel. Slaven worden vanuit Afrika naar de nieuwe wereld gebracht en verkocht aan de hoogste bieder. Bekijk het filmpje van Welkom in de Gouden Eeuw op schooltv.nl.

De walvisvaart doet in de Gouden Eeuw goede zaken. Mensen gebruiken het dier om walvistraan, zeep en andere producten van te maken. Het stinkt alleen wel een beetje. Geschreven en geregisseerd door Niek Barendsen. Bekijk het filmpje van Welkom in de Gouden Eeuw op schooltv.nl.

Voor Nederland was de 17e eeuw (1600-1700) de Gouden Eeuw. Het was een tijd van grote rijkdom. De grachtenpanden in Amsterdam en het Paleis op de Dam werden in die tijd gebouwd. Vooral kooplieden werden schatrijk met de handel. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind je in dit boekje:...

In de Gouden Eeuw ging het erg goed met Nederland. Veel mensen waren rijk. Maar niet iedereen had het zo goed. Veel mensen, ook kinderen, moesten hard werken en verdienden bijna niets. Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

De Gouden Eeuw was een periode van grote rijkdom voor de Republiek der Nederlanden. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind je in dit boekje: Informatie, nr. 195. Kijk in de (school)bieb.

De schilderijen van Rembrandt. De inrichting van een huis en schilderkunst ons heel veel kunnen vertellen over het leven en de rijkdom van mensen uit de Gouden Eeuw. Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

Tijdens de Gouden Eeuw tiert de Nederlandse handel welig. Casper komt uit Afrika als bediende naar Amsterdam. Hij weet zijn vrijheid te heroveren. Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

Op jeugdbibliotheek.nl vind je een lijst met boeken die je kan gebruiken om informatie te verzamelen voor jouw werkstuk of spreekbeurt over dit onderwerp. Let op! Check of je het boek in jouw bibliotheek kan lenen.

De rijkdom die werd verdiend met de handel had ook een minder mooie kant. Nederlandse kooplieden gingen handelen in Afrikaanse slaven. Die lieten zij heel zwaar werk in Amerika doen. Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

Collectiebeheerders doen er alles aan om planten goed te houden, maar hoe bewaar je ze zo, dat ze een eeuwigheid meegaan? Lees er over op de Natuurwijzer van Naturalis.

Door de industriële revolutie werd het leven van de mensen in de negentiende eeuw niet alleen makkelijker, maar ook leuker. Er kwamen fietsen, auto's, films en telefoons. Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

Hier vind je het verhaal van koning Arthur en de ridders van de Ronde Tafel.

Hoe zorgen collectiebeheerders ervoor dat de insecten lang bewaard kunnen blijven? Lees er over op de Natuurwijzer van Naturalis.

In deze kinderlezeing van het NEMO Science Museum vertelt Katrien Keune, scheikundige aan de Universiteit van Amsterdam, waar schilderijen uit bestaan, hoe wetenschappers ze onderzoeken, en hoe we ze het beste kunnen bewaren.

In Engeland doen ze het al, maar het is Jan Bernard van Heek die de voetbal in 1885 naar Nederland haalt. Samen met zijn vrienden organiseert hij de allereerste Nederlandse voetbalwedstrijd op en ze stichten de voorloper van FC Twente. Bekijk het filmpje van Welkom in de IJzeren Eeuw op schooltv.nl.

De sierlijke vogels blijven hun hele leven bij elkaar en zorgen gezamenlijk voor hun jongen. Zo romantisch! Maar klopt dit beeld wel? Kijk op de Natuurwijzer van Naturalis en lees en ontdek het.

Tot ver in de 19e eeuw moeten kinderen net als hun ouders werken. Ze werken in fabrieken, op het land en in winkels. Totdat hier een boek over wordt geschreven en de politiek er lucht van krijgt. Politicus Samuel van Houten dient een wet om de kinderarbeid af te schaffen. Deze wet gaat de geschiedenis...

Tweehonderd jaar geleden moesten kinderen net als hun ouders werken. In fabrieken, op het land, in mijnen. In 1874 komt er een wet om te voorkomen dat kinderen moeten werken. 'Het kinderwetje van Van Houten', heet deze wet. Maar niet alle kinderarbeid wordt met deze wet gestopt. In de mijnen en op het...

Een belangrijke gebeurtenis in 200 jaar koninkrijk is de afschaffing van kinderarbeid. Hier een aantal feiten, sites en filmpjes op een rijtje.

Langs de rivier de Vecht staan veel buitenhuizen. Deze buitenhuizen zijn gebouwd in de 17e en 18e eeuw. De 17e eeuw was de Gouden Eeuw. Amsterdam was toen heel rijk. Rijke mensen gingen in de zomer liever weg uit de stad. Daarom bouwden ze grote huizen in de natuur. Lees hier meer. Let op: kies de informatie...

Kinderen zijn goedkope arbeidskrachten en daarom willen fabriekseigenaren hen graag als personeel. Naarmate het aantal fabrieken toeneemt, groeit ook het verzet tegen kinderarbeid. In 1874 verbiedt het Kinderwetje van Van Houten arbeid van kinderen tot twaalf jaar. Vanaf 1901 moeten alle kinderen van...

Op deze plaat over de kinderwet van van Houten is van alles te ontdekken. Klik op de i-tjes op de vensterplaat en lees de informatie en bekijk de filmpjes.

Op de website Geschiedenis in minifiguren kom je met dit LEGO® minifiguur meer over Ada Lovelace te weten.

Begin 19e eeuw wordt iedereen in het koninkrijk Holland door de regering van Naopleon Bonnaparte opgeroepen om een achternaam te registreren. Maar niet iedereen beseft dat we deze ingevoerde achternamen twee eeuwen later nog steeds gebruiken… Geschreven en geregisseerd door Niek Barendsen. Bekijk...

Heb je een knobbel op je neus, zwart haar of een kruidentuin? Dan word je in de Gouden Eeuw al gauw aangezien voor heks. En als je faalt bij de heksenproeven, eindig je op de brandstapel. Bekijk het filmpje van Welkom in de Gouden Eeuw op schooltv.nl.

De VOC zorgt in de Gouden Eeuw voor veel welvaart in de Nederlanden. De handel in specerijen maakt ons land schatrijk. Maar of dat helemaal eerlijk is voor de bewoners… Bekijk het filmpje van Welkom in de Gouden Eeuw op schooltv.nl.

Wat populair is op het gebied van gezichtshaar verandert door de jaren heen. In de 17e eeuw dragen mannen vaak een snor en soms een sik. In de 18e eeuw verandert dat naar gladgeschoren, terwijl in de 19e eeuw bakkebaarden populair zijn. Voor vrouwen is er in de 17e eeuw een opmerkelijk schoonheidsideaal:...

In de 19e eeuw is Nederlands-Indië een kolonie van Nederland. De Nederlandse regering is er de baas. In 1830 wordt het cultuurstelsel ingevoerd om nog meer winst te behalen uit de landbouw. En de Indiërs? Die konden er niks tegen doen. Bekijk het filmpje van Welkom in de IJzeren Eeuw op schooltv.nl.

Dit bijzondere filmpje van het Stadsarchief van Amsterdam laat je de groei van de hoofdstad in de 17de eeuw zien. Je ziet ook de bouw van de Jordaan, de Westerkerk en de aanleg van het stadhuis.

Ga op safari bij jou in de buurt want de natuur is overal. Je hoeft niet de bossen in, maar kunt gewoon in je eigen wijk de natuur onder de loep nemen. In Klokhuis Soortsafari gaan Janouk en natuurfilmer Bram deze keer op zoek naar de koolmees. Bekijk het filmpje van Klokhuis Soortsafari op schooltv.nl.

Van slootwater tot sperma: wetenschapper Antoni van Leeuwenhoek bestudeert alles onder zijn eigen uitvinding, de microscoop. Antoni is zijn tijd ver vooruit! Bekijk het filmpje van Welkom in de Gouden Eeuw op schooltv.nl.

Engelsman Henry Hudson is in 1609 voor de VOC op weg naar Indië. In plaats daarvan komt hij uit in Amerika. Er ontstaan nederzettingen en de stad krijgt de naam ‘Nieuw Nederland’. Er wordt een rivier naar Hudson vernoemd en hij wordt de eerste burgemeester van New York. Bekijk het filmpje...

In 1596 vertrekken Willem Barentsz en Jacob van Heemskerck naar Indië. Althans, dat is de bedoeling. Maar het schip komt vast te zitten in het ijs bij Nova Zembla in het noordpoolgebied. Hoe gaat de bemanning dit overleven? Bekijk het filmpje van Welkom in de Gouden Eeuw op schooltv.nl.

Pang! Pang! Pang! Met drie pistoolschoten wordt Willem van Oranje in 1584 vermoord. Maar wie heeft het gedaan? De schout en z’n rakkers zijn op zoek naar de dader, Balthasar Gerards. . Bekijk het filmpje van Welkom in de Gouden Eeuw op schooltv.nl.

Op de website Geschiedenis in minifiguren kom je met dit LEGO® minifiguur meer te weten over Rembrandt van Rijn, de beroemdste schilder van de Gouden Eeuw.

Als matroos bij de VOC moet je keihard werken. Met een beetje pech val je overboord of word je verkocht als slaaf. Maar deze matrozen zijn eigenlijk best blij met hun leven aan boord van een VOC-schip! Bekijk het filmpje van Welkom in de Gouden Eeuw op schooltv.nl.

In de Gouden Eeuw maakt Nederland kennis met de aardappel uit Zuid-Amerika. Kaat en Lidewij laten zien wat je er allemaal mee kunt koken. Een patatje tachtigjarige oorlog bijvoorbeeld. Bekijk het filmpje van Welkom in de Gouden Eeuw op schooltv.nl.

Als je in de Gouden Eeuw een beetje geld hebt, dan laat je een mooi 'buiten' bouwen. Deze buitenplaatsen dienen in de zeventiende en achttiende eeuw als zomerverblijf waar je even terug kunt naar de natuur. Een aflevering uit Het Klokhuis maakt geschiedenis.

In dit canon-pad ga je vragen beantwoorden en opdrachten uitvoeren. Zo kom je veel te weten over buitenhuizen.

Op de website Geschiedenis in minifiguren kom je met dit LEGO® minifiguur meer te weten over meesterschilder Judith Leyster.

Ruim drie en een halve eeuw waren ze verborgen: de schilderijen van het echtpaar Marten Soolmans en Oopjen Coppit. Deze schilderijen werden gemaakt door de beroemdste Nederlandse schilder uit de Gouden Eeuw: Rembrandt van Rijn. Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

Mannen moeten in de IJzeren Eeuw hard en veel werken. Ze krijgen weinig betaald en bijna geen vrij. Het socialisme komt op voor de rechten van de arbeiders en zorgt voor kortere werkdagen, het pensioen, een vast loon en vakantiedagen. Bekijk het filmpje van Welkom in de IJzeren Eeuw op schooltv.nl.

In de IJzeren Eeuw krijgen mensen veel kinderen. De eerste vrouwelijke arts, Aletta Jacobs komt met het condoom als voorbehoedsmiddel. Maar dat wordt niet meteen door iedereen geaccepteerd. Alhoewel veel mensen er stiekem wel behoefte aan hebben… Bekijk het filmpje van Welkom in de IJzeren Eeuw...

Vincent van Gogh is één van de meest bekende Nederlandse kunstschilders aller tijden. Maar toen hij leefde, was dat zeker niet zo. Geld had hij weinig en kopers voor zijn schilderijen bijna niet. Het schilderij De Aardappeleters moest zijn doorbraak worden… Bekijk het filmpje van...

In 1863 schaft de Nederlandse regering de slavernij af. De slaven in Suriname en op de Antillen zijn vrij! Of toch niet? In werkelijkheid moeten ze nog tien jaar zwaar onderbetaald doorwerken en de ex-slavenhouders krijgen nog extra geld door de afschaffing ook. Geschreven en geregisseerd door Niek Barendsen....

Nergens worden zoveel kaarten verkocht als in Nederland. En die gekte bestaat al sinds de Gouden Eeuw. De Atlas Major van de familie Blaauw, gemaakt in 1662, was in heel Europa een topper. Bart bekijkt de elfdelige atlas en smult van de mooie plaatjes en de interessante informatie. Een aflevering uit...

Op het schilderij De bedreigde Zwaan van Jan Asselijn is veel meer te zien dan een boze zwaan die met zijn vleugels slaat. Eigenlijk gaat het over een politiek conflict dat Nederland in de Gouden Eeuw verdeelde: Johan de Witt tegen de Oranjes. Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

In de Gouden Eeuw gaat het Nederland voor de wind: het is op dat moment een van de rijkste landen ter wereld. De rijke kooplieden wonen grotendeels in de grote stad, Amsterdam. Daar bezitten ze fraaie grachtenpanden, maar om de stinkende stad in de zomer te ontvluchten, bouwen ze buitenhuizen langs de...

De grachten in Amsterdam hebben ons land in de Gouden Eeuw veel rijkdom gebracht. Nu is de grachtengordel van de Amsterdammers, de toeristen, de zwervers; van iedereen. Bekijk het filmpje van Het Klokhuis op schooltv.nl.

Tijdens de Gouden Eeuw groeide Amsterdam uit tot één van de belangrijkste handelssteden ter wereld. Er moest uitbreiding komen. Op de tekentafel werd de grachtengordel ontworpen en het duurde 50 jaar om het project te bouwen. Een aflevering uit Het Klokhuis maakt geschiedenis.

In de Gouden Eeuw is Nederland een van de rijkste landen ter wereld en Amsterdam is een echte handelsstad. De stad groeit en er is ruimte nodig voor meer woningen. Op een slimme manier wordt van een graslandschap, een unieke wereldstad gemaakt. De stad wordt ingericht met grachten en statige grachtenpanden...

In 1848 wordt de Nederlandse grondwet getekend door Koning Willem II. Daarmee geeft hij de macht over aan de Staten Generaal en wordt de macht van de koning ingeperkt. In eerste instantie wil Willem II niet tekenen, maar na een nachtje slapen is hij ineens van gedachten veranderd. Bekijk het filmpje...

In de 19e eeuw zijn er veel werklozen in de steden. Om de armoede te bestrijden, wordt hen een nieuw leven aangeboden in de Maatschappij van Weldadigheid in Drenthe. Hier krijgen de mensen een huis en werk als boer. Bekijk het filmpje van Welkom in de IJzeren Eeuw op schooltv.nl.

Gouden Eeuw-schilder Johannes Vermeer is een specialist in het schilderen van alledaagse taferelen, zoals een dienstmeid die melk inschenkt: het melkmeisje. Vermeer maakt van gewone mensen hoofdpersonen op zijn schilderijen en dat maakt hem juist zo bijzonder. Bekijk het filmpje van Topstukken van het...

In de Gouden Eeuw is het mode om je eigen huis te laten namaken als poppenhuis. Het is een manier om te pronken met je rijkdom. Een van de mooiste poppenhuizen uit die tijd is het poppenhuis van Petronella Oortman, met spulletjes van zilver, zijde en porselein. Geen poppenhuis om mee te spelen, maar...

De Gouden Eeuw was een tijd van rijkdom en overvloed. Dat kun je goed zien op de stillevens uit die tijd. Adriaen van Utrecht schilderde dit stilleven vol met luxe eten en exotische dieren. De voorwerpen zien er levensecht uit. Het Rijksmuseum heeft nog veel meer van zulke stillevens. Bekijk het filmpje...

Het Rijksmuseum is een bijzonder gebouw met unieke kunstwerken uit de Nederlandse geschiedenis, vooral uit de Gouden Eeuw. Zoom in op het gebouw met deze interactieve schoolplaat en ontdek de topstukken van het museum. Meer weten over de bijzondere verhalen bij het gebouw? Volg dan de tours (linksboven...

In de Gouden Eeuw is Nederland een wereldmacht, ook op zee. Onder leiding van admiraals als Michiel De Ruyter worden gebieden veroverd en zeeoorlogen uitgevochten. Het grootste scheepsmodel uit die tijd is te bekijken in het Rijksmuseum, net als schilderijen en tekeningen waarop de meest gewelddadige...

In de Gouden Eeuw woedde er een strijd tussen katholiek Spanje en protestant Nederland: de 80-jarige oorlog. Daarover gaat dit schilderij van Adriaen Pietersz. van de Venne. De katholieken en protestanten vissen letterlijk naar zieltjes. Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

Hoog in de lucht, zo vrij als een vogel, dat is zweefvliegen. Mensen hebben eeuwenlang geprobeerd om net als vogels te kunnen vliegen. Pas aan het eind van de 19e eeuw lukte het om zweeftoestellen te maken waarmee je een tijd in de lucht kon blijven. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie...

Meer dan duizend jaar lang (van de achtste eeuw v.Chr. tot het begin van de vijfde eeuw n.Chr.) hielden de Grieken wedstrijden in lopen, vechten en paardrijden in Olympia. Deze wedstrijden waren de voorlopers voor de Olympische spelen. Deze website vertelt over de wonderbare wereld van de oude Griekse...

Zo’n 400 jaar geleden werd de Atlas Maior gemaakt. Dit is de mooiste, dikste en duurste atlas ter wereld! Hij is gemaakt door de familie Blaeu. De informatie uit de atlas is over de hele wereld verzameld door bekende ontdekkingsreizigers en zit vol met prachtige kaarten en tekeningen. Bekijk het...

Je kunt niet over de geschiedenis van Nederland praten zonder naar het buitenland te kijken. Wat in het buitenland gebeurt, is ook vaak belangrijk voor Nederland. Aan het einde van de 18e en het begin van de 19e eeuw was dat zeker zo. Napoleon Bonaparte uit Frankrijk was heel belangrijk voor de geschiedenis...

Het is lastig om iets te doen wat je niet gewend bent. En vaak doen we iets omdat we denken dat het zo hoort. Op een kleurplaat maak je de lucht waarschijnlijk blauw en de bomen groen. Maar als je dat allemaal loslaat kunnen er hele mooie en onverwachte dingen ontstaan! Bekijk het filmpje van Idee Puree...

Nadat in onder andere Engeland en Duitsland er al spoorlijnen geopend zijn, is Nederland aan de beurt in 1839. De eerste spoorlijn loopt van Amsterdam naar Haarlem. Maar niet iedereen is hier blij mee. Mensen denken dat koeien uit paniek zure melk gaan geven en dat de trein zo snel gaat, dat je geen...

Als fabrieksarbeider in de 19e eeuw had je het zwaar. Jan gaat liever naar school. Dan komt er een filmploeg langs in de fabriek. Jan hoopt dat hij ontdekt wordt. Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

Nederland is een echt fietsland. De bodem is vlak en er zijn veel fietspaden. De fiets is een uitvinding uit de 19e eeuw (1800-1900). Sinds die eerste fiets werd gebouwd, is er veel veranderd. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind je in dit boekje: Informatie, nr. 269. Kijk in...

Vincent van Gogh heeft in zijn leven een heleboel zelfportretten geschilderd. Onder andere in Parijs, de hoofdstad van de kunstwereld in de 19e eeuw. Hier ontmoet hij andere kunstenaars en hij maakt er meer dan 200 schilderijen. Maar geld voor modellen om na te schilderen heeft hij niet. Daarom schildert...

Op de website Geschiedenis in minifiguren kom je met dit LEGO® minifiguur meer te weten over de vrouwelijke piraat Anne de Graaf.

Het online Historisch Museum JoCas staat boordevol weetjes en feiten over de geschiedenis van Nederland en de wereldgeschiedenis.

In de digitale bibliotheek van de Nederlandse letteren kun je de complete tekst van het boek 'De hut van oom Tom' geschreven door Harriet Beecher Stowe lezen of downloaden. Een uitgave uit 1921. Het verhaal gaat over het leven van een aantal slaven in Noord-Amerika in de eerste helft van de 19e eeuw....

Op de website Geschiedenis in minifiguren kom je met dit LEGO® minifiguur meer te weten over Jack the Ripper, enge en mysterieuze seriemoordenaar uit de 19e eeuw.

Aletta Jacobs is een bekende Nederlandse feministe. Ze wilde dat vrouwen dezelfde rechten kregen als mannen. Bijvoorbeeld dat vrouwen ook mochten studeren. In de 19e eeuw mochten alleen mannen naar de universiteit. Vrouwen moesten thuis blijven en voor de kinderen zorgen. In die tijd hadden vrouwen minder...

Nederlanders zijn gek op kaas. En we zijn ook erg goed in het maken ervan. Daarom worden kaasboeren vanaf de 19e eeuw kaaskoppen genoemd. Maar eigenlijk is een kaaskop een mal voor ronde kazen! Bekijk het filmpje van Het Klokhuis op Schooltv.nl.

Kasteel de Haar zoals we dat nu kennen is in de 19e eeuw gerestaureerd tot het prachtige kasteel zoals we dat nu kennen. Compleet met ophaalbruggen, torentjes en een ouderwetse plonsplee. Bekijk het filmpje van Het Klokhuis op Schooltv.nl.

Informatie en foto's van het Koninklijk Paleis in Amsterdam, bekend als het Paleis op de Dam. Het paleis wordt gebruikt door het Koninklijk Huis voor staatsbezoeken, prijsuitreikingen, nieuwjaarsrecepties en andere officiële ontvangsten. Lees hier alles over de geschiedenis.

Als Eduard Douwes Dekker in de 19e eeuw door zijn ouders naar Nederlands-Indië wordt gestuurd, schrikt hij ervan hoe de Nederlanders de Indonesische bevolking behandelen. Hij besluit er een boek over te schrijven onder de titel ‘Max Havelaar’. Een boek dat in die tijd voor veel opschudding...

Moderne kunst ontstond in de tweede helft van de 19e eeuw, tussen 1859 en 1900. Sommige kunstenaars hielden zich niet aan de regels vanuit de kunstacademie en maakten kunst op hun eigen manier en organiseerden zelf tentoonstellingen. Zij waren de eerste moderne kunstenaars. Lees er over op de website...

De Nachtwacht is een wereldberoemd schilderij van Rembrandt. Het hangt in het Rijksmuseum in Amsterdam. Het is een schuttersportret met een heleboel belangrijke en rijke mensen. Het is om meerdere redenen een bijzonder schilderij. En wist je dat het vroeger eigenlijk een nog groter schilderij is geweest?...

In 1566 is het onrustig in de Nederlanden. Veel mensen zijn ontevreden. Het komt tot een razernij tegen de kerken. Wat gebeurde er precies? Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

Bijna iedereen plaatst wel een portretje van zichzelf op internet. Maar al eeuwen lang laten mensen zich afbeelden. In deze aflevering van Het Klokhuis vergelijkt Lisa portretten van vroeger en nu. Is er door de eeuwen heen iets veranderd aan portretten?

In de 17e eeuw verzinnen witte mensen dat mensen van andere rassen minderwaardig zijn. Het gevolg: eeuwenlange slavernij en onderdrukking van zwarte mensen. Miljoenen mensen zijn gedood door die op racisme gebaseerde slavernij. Slavernij is gelukkig afgeschaft, maar racisme bestaat nog steeds. Bekijk...

In dit canon-pad ga je vragen beantwoorden en opdrachten uitvoeren. Zo kom je veel te weten over de beroemde schilder Rembrandt.

Op deze pagina vind je handige websites, filmpjes, plaatjes en nuttige tips voor een spreekbeurt over Rembrandt.

In 1588 wil de Spaanse koning Filips II Engeland veroveren. Hij stuurt een grote vloot: de Armada, op weg naar Engeland. Maar al snel gaat het mis. Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

De Tachtigjarige Oorlog is een lange en bloederige oorlog waarin De Nederlanden zich losmaken van het Spaanse Rijk. Wat weet jij van de Beeldenstorm, Willem van Oranje en de Slag bij Nieuwpoort? Start de quiz, bekijk de video en beantwoord de vragen! Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

De Spaanse koning Filips II regeert over een groot aantal gebieden in Europa. Ook over de Nederlanden. Het is het jaar 1588, veel Nederlandse provincies zijn tegen hem in opstand gekomen. Nederlanders vechten tegen Spaanse soldaten. Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

Op de website Geschiedenis in minifiguren kom je met dit LEGO® minifiguur meer te weten over Toussaint Louverture. Hij kwam in opstand tegen de slavernij op Haïti.

Op het schilderij ‘Het vrolijke huisgezin’ van Jan Steen is het een gezellige bende. De schilder wilde laten zien hoe het volgens hem juist niet hoort. Ouders moeten hun kinderen het goede voorbeeld geven, vond hij. Een moralistisch schilderij dus. Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

Op het Winterlandschap met schaatsers van Hendrick Avercamp is van alles te zien. Op het ijs komen alle soorten mensen samen: rijke mensen en bedelaars. Ook schildert Avercamp allerlei grapjes: mensen die omvallen of tegen een boom plassen bijvoorbeeld. Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

De Zaanse Schans is een woon-werkbuurt uit de 18e en 19e eeuw. Met houten molens, schuren en woningen. Ga er eens een keertje heen. Je leert er veel over de Zaanse houtbouw-architectuur. Op de site vind je alle informatie.

We leven op dit moment met 17 miljoen mensen in Nederland. Een eeuw geleden waren dat er nog maar 6,5 miljoen. Bekijk op de site van de Volkskrant hoe de bevolking zo snel is gegroeid, waar ze wonen en wie al die mensen nu eigenlijk zijn.

In deze aflevering van Het Klokhuis gaat Nienke naar Makkum in Friesland. De Friese klei die daar al eeuwen onder de grond ligt is ideaal voor het maken van aardewerk. Nienke volgt het hele giet- en bakproces totdat er een prachtig stuk nieuw aardewerk geboren is.

Ingenieur Lely maakte aan het begin van de twintigste eeuw het plan voor de bouw van de Afsluitdijk. Wil je meer weten? Bekijk het filmpje op Schooltv.nl. Met werkblad.

Eeuwenlang was een kleine groep witte machthebbers de baas in Zuid-Afrika. Zij bedachten regels zodat ze de zwarte bevolking officieel konden discrimineren. Dit systeem heet apartheid. Op de website van Kidsweek wordt het uitgelegd. Dit is een bericht van 3 februari 2025.

Iedereen slikt wel eens aspirine. Het helpt tegen pijn, koorts en verkoudheid. Aspirine is het beroemdste medicijn van de twintigste eeuw (1900-2000). Maar wat is het eigenlijk? Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind je in dit boekje: Informatie, nr. 046. Kijk in de (school)bieb.

Huizen, kantoren, sporthallen, scholen: bijna alles is gebouwd met bakstenen. We bouwen er al eeuwen mee. Ook oude kastelen, kerken en forten: allemaal muren van baksteen! Maar hoe worden ze gemaakt? Serah brengt een bezoek aan de baksteenfabriek. Bekijk deze aflevering van Het Klokhuis.

In de Gouden Eeuw was alleen het katholieke geloof toegestaan. In 1566 komen de protestanten in opstand. Dit leidt tot rellen, waarbij ze vele uitgebreide versieringen in de katholieke kerken vernielen. Bekijk het filmpje van Welkom in de 80-jarige Oorlog op Schooltv.nl.

Felle kleuren, opvallende foto's, gezichten op andere lichamen en film waar stukjes uit zijn geknipt. Janouk onderzoekt allerlei vormen van beeldmanipulatie. Zie jij wat echt is en wat niet? En kwam beeldmanipulatie ook voor bij schilders in de 17de eeuw? Bekijk deze aflevering van Het Klokhuis.

Ten noorden van Amsterdam ligt de Beemster. Dit gebied was vroeger een groot meer. Omdat er in de zeventiende eeuw (1600-1700) behoefte was aan landbouwgrond, werd het meer droog gepompt. Aan het landschap in de Beemster kun je goed zien hoe men vroeger dacht over land dat je zelf had gemaakt en de indeling...

De geur van koeien, varkens en paarden. Van ingekuild gras en mest op het land. Je ruikt het als je over het platteland fietst of rijdt. Want in heel Nederland vind je allerlei boerenbedrijven. Er zijn moderne boerderijen met een apart woonhuis. Maar ook eeuwenoude grote boerenhoeven. Lees er over op...

David Bowie is een artiest die niet in een hokje te plaatsen is. Hij maakt muziek in allerlei stijlen en meet zichzelf regelmatig een heel nieuw imago aan. Hij wordt gezien als een van de meest invloedrijke muzikanten van de twintigste eeuw. Bekijk de clipphanger op schooltv.nl.

Door een bosbrand op Paaseiland zijn een paar beroemde eeuwenoude beelden verwoest. Lees het artikel op de site van het Jeugdjournaal. Dit is een bericht van 1 oktober 2022.

Zes eilanden in de Caribische zee heetten tot 2010 de Nederlandse Antillen. Deze eilanden waren in de zeventiende eeuw door Nederland veroverd. Nog altijd horen ze bij het Koninkrijk der Nederlanden. Ze hebben samen een lange geschiedenis, maar er zijn ook vaak spanningen. Lees meer over het Caribisch...

Het joodse feest Chanoeka wordt al eeuwenlang gevierd. Joodse mensen vieren tijdens dit feest dat ze de Tempel in Jeruzalem weer terug veroverden op de Grieken. Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

Hij is een van de slimste mensen die ooit heeft geleefd: Christiaan Huygens. Hij denkt over van álles na en doet de ene na de andere uitvinding. Hij is in de 17de eeuw de uitvinder van de slingerklok, waardoor we nu precies weten hoe laat het is. Ook is hij dol op sterren en planeten. Huygens...

In oktober 1929 stort de aandelenbeurs in Amerika in. Het is het begin van een crisis die uiteindelijk ook Nederland treft. In de crisisjaren is er heel veel armoede en moet elke cent worden omgedraaid. Dolores gaat op bezoek bij juffrouw Jo Teeuwisse. Zij leeft zoals de mensen in de jaren '30 van de...

Salvador Dali is een van de bekendste schilders van de 20e eeuw. Op de website Geschiedenis in minifiguren kom je met dit LEGO® minifiguur meer over hem te weten.

De grond onder je voeten is opgebouwd uit allerlei lagen die uit zand, klei, kalk of harde rotsen bestaan. Al eeuwenlang halen mensen delfstoffen uit de bodem. Delfstoffen zijn bijvoorbeeld goud, zilver, ijzer, zand en aardolie. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind je in dit boekje:...

Eens per jaar wordt Deventer omgetoverd tot een 19e-eeuws stadje. Allerlei personages uit de boeken van de Engelse schrijver Charles Dickens komen dan tot leven. Bekijk het filmpje van het Jeugdjournaal op Schooltv.nl.

In de achttiende eeuw werden er veel ontdekkingen gedaan. Zo leert men veel over diersoorten en de natuur. Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

Een disco is niet alleen een club waar je kunt dansen, het is ook een muziekstijl uit de jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw. Discomuziek is funky, swingend en gemaakt om op te dansen. Meester Willem en zijn klas laten hun beste dansmoves zien. Bekijk het filmpje van Meer Muziek in de Klas...

Ten oosten van Nederland ligt Duitsland. De 20e eeuw staat voor Duitsland grotendeels in het teken van allerlei oorlogen, maar tegenwoordig is Duitsland een sterk economisch ontwikkeld land. Duitsland is geliefd bij toeristen door culturele steden als Berlijn en Hamburg, natuurgebieden als het Zwarte...

Aan het begin van de negentiende eeuw liet Johannes van den Bosch in Veenhuizen drie grote gebouwen neerzetten voor de opvang van de wezen uit de grote steden.Lees er meer over in de Canon van Drenthe.

Daan moet verhuizen, maar hij heeft zó geen zin. En hij moet ook nog eens samen met zijn vader élke dag een klusje doen. Tijdens het werk krijgt Daan bijbelverhalen te horen. En die eeuwenoude verhalen, hebben hem méér te vertellen, dan Daan ooit had gedacht. Luister maar...

Poepen, dat doen de Romeinen vanaf de zesde eeuw voor Christus in het riool! De Cloaca Maxima wordt gebouwd onder koning Tarquinius. Het is eigenlijk niet meer dan een open kanaal dat vanuit Rome naar de rivier de Tiber stroomt. Bekijk het filmpje van Welkom bij de Romeinen op schooltv.nl.

In het begin van de vorige eeuw, tussen 1914 en 1918, was er in Europa een vreselijke oorlog. Omdat er zoveel landen aan meededen, wordt het de Eerste Wereldoorlog genoemd. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind je in dit boekje: Informatie, nr. 261. Kijk in de (school)bieb.

Het Noord-Afrikaanse land Egypte is bekend door de rijke geschiedenis van farao's, piramides en eeuwenoude bouwwerken. Maar ook van de rivier de Nijl, die de levensader van het land is, de enorme woestijn en de tropische Rode Zee. Dat alles maakt Egypte tot een toeristische trekpleister, wat dan ook...

In het Friese Franeker kun je het oudste nog werkende planetarium ter wereld zien. Hij werd aan het einde van de achttiende eeuw gebouwd door Eise Eisinga. Wil je daar wel eens meer van weten? Bekijk dan het filmpje op Schooltv.nl.

Het Scandinavische Fjordenpaard leeft al een halve eeuw in ons land. Hoe is dit lieve werkpaard hier gekomen, en wat zijn de raskenmerken? En waarom krijgen ze een chip ingebracht? Bekijk deze aflevering van Het Klokhuis.

In de twaalfde eeuw was Ridder Floris de Vijfde graaf van Holland. Ridder werd je niet zomaar. Je moest goed leren vechten met een zwaard en paardrijden. Toen Floris zich bewezen had, werd hij pas echt tot ridder geslagen. Als ridder stichtte hij kastelen als het Muiderslot en ook de Ridderzaal in Den...

In de loop van de negentiende eeuw werden er allerlei uitvindingen gedaan waardoor de fotocamera's kleiner en beter werden.Nu heeft bijna iedereen een digitale fotocamera in zijn telefoon. Foto’s zijn een belangrijk communicatiemiddel geworden. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie...

Voordat de boekdrukkunst wordt uitgevonden, is het kopiëren van boeken monnikenwerk. En allemaal in het Latijn. In de 11e eeuw zet een monnik voor het eerst een Nederlandstalig gedichtje op papier, en dat begint zo: hebban olla vogala. Bekijk het filmpje van Welkom in de Middeleeuwen op schooltv.nl.

In het najaar strijken aan de Friese kust massaal goudplevieren neer. Deze trekvogels overwinteren in Nederland. Voordat ze doorvliegen worden ze geringd en gemeten door zogenaamde wilsterflappers. Menno ziet hoe dit eeuwenoude ambacht in zijn werk gaat. Bekijk het filmpje van Vroege Vogels in de klas...

Granaatappels zijn heel gezond en worden al eeuwenlang gegeten. De Egyptenaren dachten zelf dat je er onsterfelijk van kon worden. Maar wat is dat eigenlijk, een granaatappel? Bekijk het filmpje van Het Klokhuis op Schooltv.nl.

Groenland is het grootste eiland van de wereld. Het ligt ten oosten van Canada en is voor ongeveer tachtig procent bedekt met ijs. Eeuwenlang was Groenland een kolonie van Denemarken. Sinds 2009 heeft het land een eigen regering. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind je in dit...

Hugo de Groot was een belangrijk politicus en geleerde. Hij leefde in de 17e eeuw. In 1619 wordt hij gevangen gezet. Zijn vrouw bedenkt een manier om hem te laten ontsnappen... Bekijk bij Schooltv.nl het filmpje over zijn ontsnapping in de boekenkist.

Frans Hals behoort met Rembrandt en Vermeer tot de meest beroemde en vernieuwende schilders van de Hollandse 17de eeuw. Op de site van het Frans Halsmuseum ontdek je allerlei informatei over deze schilder en kun je zijn schilderijen bekijken.

Waarom kun je in sommige steden Hanzekoek eten? Of logeren in een Hanzehotel? Dat heeft alles te maken met vroeger. In de veertiende eeuw (1300-1400) trokken er veel handelaars van stad tot stad. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind je in dit boekje: Informatie, nr. 282. Kijk...

In de Middeleeuwen en in de Gouden Eeuw woonde er bijna bij elk dorp wel een heks. Als je meer wilt weten over heksen bekijk je de clip van Schooltv.nl.

Dit spel hoort bij de tentoonstelling 'Het Kleine Weeshuis' in het Amsterdammuseum. Je ontdekt op een spannende manier hoe het leven in het weeshuis van de 17e eeuw moet zijn geweest. Speel niet alleen het spel, maar ga ook op avontuur in het museum.

Lang, kort, wijd, strak, broeken, pakken, jurken, alle kleuren en maten: tegenwoordig kan alles in de mode. Als het dan ook nog lekker zit, is dat mooi meegenomen. Maar hoe was dat vroeger? Janouk duikt in drie eeuwen modegeschiedenis. Van slank en recht, tot hoepelrok met heel veel onderrokken. Van...

Al eeuwenlang dragen we iets op ons hoofd: een pet, een helm, een hoed. Om ons te beschermen tegen de regen, omdat het bij ons werkkostuum hoort of natuurlijk gewoon omdat we het mooi vinden! In deze aflevering de geschiedenis en herkomst van de hoed. Verder krijgt Sosha haar eigen hoed. Hoedenmaker...

Holi is gebaseerd op een eeuwenoud verhaal over een prins die door de god Vishnu wordt gered van zijn kwaadaardige vader en tante. Met Holi vieren Hindoes dan ook dat het goede het kwade overwint. Er wordt flink gefeest en gegooid met verfpoeder in alle kleuren van de regenboog. Bekijk de clipphanger...

De Hollandse Waterlinie is één van de meest unieke verdedigingssystemen ter wereld en is onderdeel van UNESCO Werelderfgoed. Het werd aangelegd in de 17e en 18e eeuw. Door middel van sluizen werden grote stukken land onder water gezet om de vijand tegen te houden. Bekijk het filmpje van...

In de jaren 80 van de vorige eeuw wordt housemuziek heel populair. Op deze elektronische muziek kan je gewoon niet stil blijven staan! Tirsa leert uit welke pasjes house dance bestaat, zoals de shuffle en de cross-step. Bekijk het filmpje van Het Klokhuis op schooltv.nl.

De beroemde Nederlandse uitvinder Christiaan Huygens leefde in de 17e eeuw. We mogen best trots op hem zijn, want hij heeft een heleboel belangrijke uitvindingen gedaan. In dit clipje van Schooltv.nl zie je welke.

De iep is een oersterke boom die al eeuwenlang favoriet is in Nederland. Het is één van de weinige bomen die goed tegen zoute zeewind kan. Maar de iepenziekte is een groot probleem. Hoe weten ze of er in de omgeving ergens zieke iepen staan? En waarom moet een zieke iep zo snel mogelijk...

Japan is bekend van de kersenbloesems, de vechtsporten, de innovatieve industrie en traditionele keuken. Het eiland kent een eeuwenoude historie met hoogte- en dieptepunten. De atoombommen op Hiroshima en Nagasaki sloegen flinke gaten in het land. Sindsdien heeft Japan het land weer heropgebouwd met...

In de jaren zestig van de vorige eeuw veranderde er veel in Nederland. Dankzij de prostesten van jongeren in de jaren zestig hebben jongeren van nu veel meer vrijheid. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind je in dit boekje: Informatie, nr. 23. Kijk in de (school)bieb.

Aan het begin van de twintigste eeuw is de Jordaan een van de armste wijken van Amsterdam. De mensen kunnen er nauwelijks rondkomen. Als in 1934 minister-president Colijn besluit dat de uitkeringen nog verder omlaag gaan, komen de Jordanezen in opstand. Tekst, muziek en regie: Niek Barendsen. Bekijk...

De oude Grieken bakten kleine, ronde taartjes met een brandend kaarsje erop om godin Artemis te eren. Vanaf de 17e eeuw vierden rijke Duitsers de Kinderfesten. Met een vrolijke taart met daarop net zo veel kaarsjes als de leeftijd van de jarige. Bekijk het filmpje van Willem Wever op schooltv.nl.

Kanonnen zijn eeuwen geleden uitgevonden om vijanden te verslaan. Bij het afschieten van een kanon werd buskruit gebruikt. Best gevaarlijk spul dus. Bestaan er ook kanonnen die veilig zijn voor kinderen? Bekijk het clipje van Studio Snugger op Schooltv.nl.

Dat hadden de mensen eeuwen geleden al door. Met een katrol kun je een groot zeil hijsen van zo'n enorm zeilschip. Ook verhuizers maken volop gebruik van een katrol. Zo maak je zwaar werk licht! Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

De traditie van het sturen van kerstkaarten is al eeuwenoud. Waar komt deze gewoonte vandaan? Lees over de geschiedenis van de kerstkaart op deze site. Let op! Deze site bevat reclame.

Op 1 juli staan we stil bij twee eeuwen slavernij en verdeeldheid. Tot slaaf gemaakte Afrikanen worden tot 1863 door Hollandse handelaren verscheept naar Suriname en Curaçao. Op 1 juli 1863 komt er officieel een eind aan deze slavernij en dat vieren we met Keti Koti. Bekijk de clipphanger op schooltv.nl.

Op 1 juli wordt Keti Koti gevierd, de afschaffing van de slavernij. Ook wordt de vroegere uitbuiting van mensen herdacht. Vanaf de 17e eeuw gingen Nederlanders met schepen naar landen in Afrika om tot slaaf gemaakte mensen te vervoeren naar plantages in bijvoorbeeld Zuid-Afrika, waar ze gedwongen hard...

Het is 1891, op Java in Indonesië vindt Eugene Dubois een kies en een schedeldak. Ruim een eeuw later bewezen wetenschappers dat het van mensachtigen is. Kijk op de Natuurwijzer van Naturalis en lees en ontdek nog meer weetjes.

Door de eeuwen heen groeiden kinderen steeds anders op. In sommige tijden waren ouders streng, in andere niet. Soms mochten kinderen echt kind zijn, soms moesten ze meewerken. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind je in dit boekje: Informatie, nr. 77. Kijk in de (school)bieb.

Klassiek ballet is meer dan pirouettes draaien in een roze tutu. Het is een eeuwenoude danskunst, die is ontstaan in Frankrijk. Balletdansers vertellen een verhaal zonder te praten, maar door te dansen. In combinatie met prachtige decors en kostuums is ballet een feest om naar te kijken. Bekijk het filmpje...

Het Paleis op de Dam in Amsterdam heeft in de Nederlandse geschiedenis een grote rol gespeeld. Het is gebouwd in de Gouden Eeuw als stadhuis. In de verschillende ruimtes van het gebouw kun je de functies nog zien in de versieringen. Bekijk deze aflevering van Het Klokhuis.

Hoe knap je een eeuwenoud schilderij op? Bart komt het te weten in het restauratieatelier van Het Rijksmuseum. Röntgenapparatuur, infraroodcamera's en microscopen, alle moderne technieken worden gebruikt om de oude doeken te restaureren. Bekijk deze aflevering van Het Klokhuis.

In de afgelopen eeuw is de turf in het hoogveengebied afgestoken. Hierdoor is het gebied veranderd in landbouwgrond. Je ziet grote akkers, veel kanalen en langgerekte dorpen. Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

Arie (10) vertelt over het boek Leeuw met strepen van Marlene Rebel en Lucinda Vos. Hij neemt je mee naar de 17e eeuw in Amsterdam, waar op dat moment de pest heerst. Jacob – de hoofdpersoon van dit verhaal – doolt moederziel alleen door de stad. Zijn vader is op zee, zijn moeder is doodziek...

We hebben het allemaal en het zit overal: haar. Onze voorouders hadden nog véél meer lichaamshaar. Pascal zoekt uit waarom we door de eeuwen heen ons 'jasje' hebben uitgedaan. Welke functie heeft lichaamshaar nu nog? Waarom zijn mannen behaarder dan vrouwen? Wat doen we er allemaal mee?...

Al eeuwenlang gebruiken vrouwen, maar ook mannen, poeders, oogpotloden en huidcrèmes. Waarom doen we dat eigenlijk? Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

Het Noord-Afrikaanse land Marokko is bekend van de eeuwenoude koningssteden zoals Marrakech en Fès, de couscous en de muntthee. Maar ook van de enorme woestijnlandschappen die onderdeel zijn van de grootste woestijn ter wereld: de Sahara en gebergtes als het Atlas- en het Rifgebergte. Bekijk het...

Je hebt carnavalsmaskers, maar ook theatermaskers. Frans Krom maakt zelf maskers en speelt er mee volgens de eeuwenoude traditie van de Commedia dell'arte uit Italië. Door een masker van Ernst's gezicht te maken laat hij zien hoe elk masker z'n eigen karakter krijgt. Bekijk deze aflevering van Het...

Eind 19de eeuw wordt in het Drentse plaatsje Yde het lijk van een jong meisje uit het veen gehaald. Nienke zoekt uit wie dit 'meisje van Yde' was. En hoe kan het dat haar lichaam zo goed bewaard is gebleven? Bekijk deze aflevering van Het Klokhuis.

In de 17e eeuw werd er in Drenthe veel turf gestoken. Turf is gedroogd veen. Veen is een grondsoort die ontstaat in moerassen. Turf is een prima brandstof, mensen gebruikten het om hun huizen mee warm te stoken. Tijdens het turfsteken werden regelmatig veenmummies gevonden. Lees er over op de website...

In de negentiende eeuw is het gewoon dat meisjes niet gaan studeren maar moeder worden en voor het huishouden zorgen. Aletta Jacobs vindt dat onzin. Ze wordt de eerste vrouwelijke arts van Nederland en zorgt ervoor dat vrouwen net als mannen kiesrecht krijgen. Bekijk het filmpje van Willem Wever op Schooltv.nl.

Mensen stammen af van apen. Vroeger leken we dus ook veel meer op apen. Maar door de eeuwen heen zijn we geëvolueerd. We zijn niet meer zo behaard en we hebben grotere hersenen en schedels gekregen. Uiteindelijk bleef er een mensensoort over: de homo sapiens. Bekijk het filmpje van Willem Wever...

Mexico is bekend van de enorme Maya-tempels, de taco’s en tortilla’s en de tropische stranden. De hoofdstad Mexico-City is één van de drukste metropolen ter wereld. Maar naast die stad is het land rijk aan woestijnen, jungles, bergen en stranden. Maar ook eeuwenoude culturele...

Veel beroemde popsterren komen uit Liverpool, een stad in Groot-Brittannië. The Beatles bijvoorbeeld, een popgroep uit de jaren 60 van de vorige eeuw. Bekijk het filmpje op schooltv.nl.

In Nationaal Park De Maasduinen ligt de langste rivierduinengordel van Nederland. Deze zijn ontstaan door een samenspel van water, wind en mens door de eeuwen heen. Hierdoor is een prachtig natuurgebied ontstaan. Kijk voor meer informatie op de website.

Het landschap van de Sallandse Heuvelrug is eeuwen geleden ontstaan door schuivend ijs, smeltend water, en stuivend zand. Ook de mens heeft er zijn sporen nagelaten. Meer weten? Kijk dan op de website.

Natuurmonumenten beschermt de natuur in Nederland. Al meer dan honderd jaar. Dieren, vogels, planten en paddenstoelen. Bossen, meren en heide. Maar ook gebouwen. Bijvoorbeeld eeuwenoude kastelen, stoere forten en statige landgoederen. Kijk maar eens op de site. Daar vind je ook een handig spreekbeurtpakket.

Een groot deel van Nederland ligt onder zeeniveau. Nederlanders hebben door de eeuwen heen dan ook vaak overstromingen en watersnoodrampen meegemaakt. Niet alleen door de zee, maar ook door de rivieren. Nederland is voor een groot deel een rivierdelta. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie...

Veel schilders uit Nederland en Vlaanderen zijn wereldberoemd, zoals Johannes Vermeer, Peter Paul Rubens en Rembrandt. Maar de Nederlandse schilderkunst begon al eerder. In de 15e en 16e eeuw werden Jan Van Eyck en Jeroen Bosch beroemd met schilderijen over het geloof. Lees over de Nederlandse schilderkunst...

In het oosten van Europa ligt Oekraïne. Tot 1991 is Oekraïne onderdeel van de Sovjet-Unie, maar tegenwoordig is Oekraïne een onafhankelijk land met een eigen cultuur, bijzondere landschappen en eeuwenoude steden als Lviv en Kiev. Toch blijft er door de gedeelde geschiedenis, een moeilijke...

Nederland is een koninkrijk, maar vanaf 1588 was Nederland ruim twee eeuwen lang een republiek, dus zonder koning. Nizar volgt het leven van een van de belangrijkste personen uit die tijd én uit onze geschiedenis: de grote staatsman Johan van Oldenbarnevelt (1547-1619). Johan was zelfs betrokken...

De olijf is al eeuwenoud. In Nederland eten we ook veel olijven, of we gebruiken olijfolie om bijvoorbeeld te bakken. Maar waar komt die olijf eigenlijk vandaan? Bekijk het filmpje van Het Klokhuis op Schooltv.nl.

Op sommige plaatsen vind je druipsteengrotten met onderaardse beken. In het eeuwige duister leven daar spierwitte dieren, zoals de olm. Ze kunnen niets zien. Ze ruiken en voelen waar ze zijn. De olm ademt door kieuwen. Wil je meer weten? Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

Het Olympisch vuur wordt aangestoken in het Griekse Olympia, waarna het via een estafette het Olympische stadion in de speelstad bereikt. Het Olympisch vuur stamt uit de tijd van de Grieken, maar werd pas in de 20e eeuw nieuw leven ingeblazen. Door een Nederlander, nota bene. Bekijk de clipphanger op...

Het getal dertien wordt al eeuwenlang beschouwd als een ongeluksgetal. Het is natuurlijk bijgeloof, maar veel mensen reizen op vrijdag de dertiende liever niet met het vliegtuig. Er zijn zelfs mensen die op vrijdag de dertiende de deur niet uit durven. Bekijk het filmpje van Het Klokhuis op Schooltv.nl.

Belangrijke mensen kon je in de achttiende eeuw herkennen aan hun pruik. Ze lazen kranten, schreven boeken en deden allerlei ontdekkingen.

In de vijftiende en zestiende eeuw, dus tussen 1400 en 1600, werden er veel ontdekkingsreizen gemaakt. Mensen zochten naar plaatsen om te wonen. Handel was ook een reden om op reis te gaan. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind je in dit boekje: Informatie, nr. 192. Kijk in de...

In de 16e eeuw is Nederland onderdeel van het grote Spaanse rijk. De Spaanse koning Filips vindt dat iedereen het katholieke geloof aanhangen. Protestanten zijn het hier niet mee eens en op een dag stormt een groep protestanten een katholiek klooster binnen en vernielen alle beelden. Dit is het begin...

Als Nederland moet voetballen kleurt het hele land oranje. Maar oranje zit helemaal niet in onze vlag. Dat oranje toch onze nationale kleur is geworden, hebben we te danken aan Willem van Oranje. In de Gouden Eeuw leidt hij de opstand tegen het Spaanse Rijk. Bekijk het filmpje van Het Klokhuis op Schooltv.nl.

Vader des Vaderlands wordt Willem van Oranje ook wel genoemd. In de Gouden Eeuw was hij dé man die in opstand kwam tijdens de Spaanse overheersing en ten strijde trok tegen koning Filips van Spanje. Filips was woedend en loofde een beloning uit voor diegene die Willem van Oranje wist te vermoorden....

Mensen en paarden zijn al eeuwenlang goede vrienden. Paarden zijn sterk, mooi en ook leuk in de draaimolen. Bekijk de animatie op Schooltv.nl.

Paaseiland staat bekend om zijn reusachtige stenen beelden die al eeuwenlang over het eiland waken. Een grote brand heeft de geheimzinnige reuzenkoppen deels verwoest. Hoe zit dat? Op de website van Kidsweek wordt het uitgelegd. Dit is een bericht van 11 oktober 2022.

In de tweede helft van de 18e eeuw ging het niet goed meer met de Republiek. Veel mensen vonden Willem de Vijfde een slechte stadhouder. Mensen kwamen in opstand, zij wilden Nederland veranderen. Deze kritische burgers worden patriotten genoemd. Lees hier meer. Let op: kies de informatie die geschikt...

Aan het einde van de Gouden Eeuw zorgde stadhouder Willem de Vijfde vooral goed voor zichzelf en zijn vrienden. Het volk begon te morren. De Patriotten maakten aanvankelijk vooral spotprenten en pamfletten. Uiteindelijk liep het natuurlijk uit op een gewapend conflict tussen de stadhouder en de Patriotten....

In de veertiende eeuw werd de wereld getroffen door een ernstige pandemie: de pest, een hele besmettelijke ziekte. In die tijd was er nog geen medicijn, waardoor er 200 miljoen doden vielen. Dit virus ging de wereld over door handel en scheepvaart. Bekijk het filmpje van Het Klokhuis op schooltv.nl.

In de woestijn van Egypte staan piramides. Dat zijn eeuwenoude bouwwerken, vaak meer dan honderd meter hoog. Ze hebben de vorm van een driehoek. Archeologen zoeken nog steeds naar nieuwe piramides. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind je in dit boekje: Junior Informatie, nr. 241....

Pizza's werden voor het eerst gebakken in de zeventiende eeuw. In de stad Napels bakten ze platte broden, en daar deden ze kaas, knoflook en basilicum op. Pizza was goedkoop eten. Ook de arme mensen konden het kopen. De bodem werd belegd met wat er maar in huis was. Lees er over op de website van Docukit....

Pizza wordt over de hele wereld gegeten. Het gerecht wordt in de zeventiende eeuw bedacht door een pizzabakker in Napels, Italië. Eerst is de pizza alleen voor arme gezinnen, maar al snel wordt de pizza bij iedereen razend populair. Bekijk het filmpje van Willem Wever op Schooltv.nl.

n dit doldwaze muzikale avontuur belandt Rocco Romano, de slechtste journalist van Nederland, in de 14e eeuw. Daar onderneemt hij, samen met Sophia, een epische queeste. Ze gaan op zoek naar een remedie voor haar broertje die leidt aan een mysterieuze ziekte. Zal het ze lukken de pest te verslaan? Luister...

Popart of Pop-art is een kunststroming die in het midden van de jaren vijftig van de twintigste eeuw ontstond in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Je leest er over op Wikikids, de online encyclopedie voor en door kinderen.

Boerenkool, hutspot en andere stamppotten zijn in Nederland razend populair. Maar vroeger wilde niemand aardappels eten. Pas in de vorige eeuw begonnen we ons eten te stampen. Een kuiltje erbij voor de jus en eet smakelijk! Bekijk het filmpje van Het Klokhuis op Schooltv.nl.

Iets vertellen op de maat van de muziek. Dat is rappen! Verhalen op muziek doorgeven, is al een eeuwenoude traditie. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind je in dit boekje: Informatie, nr. 270. Kijk in de (school)bieb.

Rembrandt is één van de bekendste kunstenaars van de wereld. Hij leefde in de zeventiende eeuw, van 1606 tot 1669. Voluit heette hij Rembrandt Harmenszoon van Rijn. Al jong wilde hij kunstschilder worden. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind je in dit boekje: Informatie, nr....

Nederland is een Koninkrijk, maar dat is niet altijd zo geweest. Vanaf 1588 is Nederland ruim twee eeuwen lang een Republiek. De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden. Heel ongewoon in die tijd. Hoe is dit zo gekomen? Bart ontdekt dat de Oranjes ook toen al een belangrijke rol speelden. Een aflevering...

Nederland is een koninkrijk. Maar dat is het niet altijd geweest. In de 17e eeuw bestond Nederland uit zeven provinciën die werden geleid door stadhouders en raadspensionarissen. Bekijk het filmpje van Het Klokhuis op schooltv.nl.

Rembrandt van Rijn is een van de beroemdste Hollandse meesters uit de zeventiende eeuw.Lees hier over zijn leven, zijn schilderstijl en zijn portretten. Je vindt hier ook een overzicht van zijn schilderijen.

Rembrandt wordt als de grootste meester van de Hollandse kunst in de zeventiende eeuw beschouwd.Lees hier interessante feiten over zijn leven en werk.

In Rome gaat Bart op zoek naar het geheim van de eeuwenoude bouwwerken. Hoe maakten de Romeinen hun bouwwerken zo stevig? En hoe kregen ze water van de rivier naar de stad? Bekijk deze aflevering van Het Klokhuis.

In de jaren zestig van de vorige eeuw waren Amerika en Rusland met elkaar in strijd. Ze wilden allebei het machtigste land ter wereld zijn en ze gebruikten ruimteprogramma’s om elkaar daarin te overtreffen. De Russen lanceerden de eerste satelliet: de spoetnik. Bekijk het filmpje van Ontdek de...

Een boek over een gewoon meisje dat haar eigen keuzes maakt. Dat klinkt nu heel normaal, maar dat was in de 18e eeuw wel anders. Want wist je dat vroeger gedacht werd dat meisjes helemaal niet zelf konden nadenken? Tirsa zoekt uit wat De Verlichting is en wat het boek ‘Sara Burgerhart’ van...

Bij de kust van Texel hebben duikers een eeuwenoude schat gevonden. Ze vonden een prachtige 17e-eeuwse jurk. Bekijk dit onderwerp op de site van het Jeugdjournaal.

Schilderijen die al eeuwen oud zijn, hebben vaak beschadigingen. Daarom zijn er restaurateurs die het vuil er voorzichtig vanaf halen en de gaatjes weer dichtmaken. Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

In het Rijksmuseum hangen schilderijen die al honderden jaren oud zijn. Die schilderijen hebben in al die jaren van alles doorstaan, maar toch zien ze er vandaag de dag nog heel goed uit! Pascal gaat naar het Ateliergebouw naast het Rijksmuseum. Hier werken restaurateurs en wetenschappers samen om de...

Tijdens het herdenkingsjaar Slavernijverleden, van 1 juli 2023 tot en met 1 juli 2024, wordt er een jaar lang stilgestaan bij de afschaffing van de slavernij, 150 jaar geleden. Bijna drie eeuwen lang leefden en werkten mensen, tot slaaf gemaakt, in de voormalige koloniën van Nederland. In dit e-book...

Onderweg naar het verre Oosten maakten de schepen van de VOC in de zeventiende eeuw tussenstops in Zuid-Afrika. Ze lieten er verversingsposten bouwen om de schepen te bevoorraden. Daar gebruikte de VOC slaven voor. Bekijk het filmpje van Klokhuis op Schooltv.nl.

Nederlanders hadden een grote rol in de slavernij. Vanaf de 17e eeuw gingen Nederlanders met schepen naar landen in Afrika, waar ze mensen tot slaaf maakten. Ze namen ze gedwongen mee, bijvoorbeeld naar Suriname, waar ze hard moesten werken op plantages en mishandeld werden. Bekijk het filmpje van het...

Wetenschappers zijn al eeuwenlang bezig om de natuur in kaart te brengen. Nog lang niet alles is bekend. In Naturalis hebben ze één van de grootste soortenverzamelingen ter wereld. Pascal gaat ook op ‘soortensafari’. Hoeveel verschillende soorten kan hij vinden in de tuin? Bekijk...

Hij geldt als de belangrijkste denker die Nederland ooit heeft gehad: Spinoza. Hij durfde anders te denken, over van alles: vrijheid van meningsuiting, democratie, de rol van God. Dat klinkt normaal, maar het was in de 17de eeuw niet normaal om te zeggen of schrijven wat je dacht. Spinoza’s boeken...

Toen je klein was, las je vader of moeder waarschijnlijk vaak voor. Vooral voor het slapen gaan. Misschien vertelden ze wel sprookjes. Over kabouters, goede en slechte feeën, prinsen en prinsessen, kikkers, reuzen, draken, wolven en geitjes. Al eeuwenlang groeien kinderen op met sprookjes. Lees er over...

De Bijbel is een van de meest verkochte boeken van de wereld. Maar wat staat er eigenlijk allemaal in? Nizar gaat naar de kerk en ontmoet daar kinderen voor wie de verhalen uit de Bijbel heel belangrijk zijn. Hij bekijkt ook een heel bijzondere Bijbel uit 1637: de Statenbijbel. In de 17e eeuw was er...

In het begin van de vorige eeuw bestond er in Nederland een tijdschrift dat de 'De Stijl' heette. Een stijl is een manier van doen, of in dit geval een manier van kunst maken. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind je in dit boekje: Informatie, nr. 304. Kijk in de (school)bieb.

Onze voorouders liepen op vier poten en hadden een staart. Door eeuwenlange evolutie zijn mensen rechtop gaan lopen en is die staart verdwenen. Het enige wat er nog is overgebleven is ons staartbeentje, oftewel het stuitje. Bekijk het filmpje van Het Klokhuis op schooltv.nl.

De grootste supermaan van de eeuw. In de nacht van maandag 14 op dinsdag 15 november 2016 was de afstand tussen de aarde en de maan het kleinst sinds 1948. Pas in 2034 komt de volle maan weer zo dichtbij. Kijk voor meer informatie op de site van Vroege Vogels. (Foto: website Vroege Vogels)

In de zestiende eeuw was Nederland nog geen zelfstandig land. De Nederlanden hoorden bij het enorme rijk van keizer Karel de Vijfde. In 1555 volgde zijn zoon Filips de Tweede hem op. Deze Spaanse koning kreeg veel problemen met de Nederlanden. Uiteindelijk leidde dat tot een oorlog tussen de Nederlanden...

Aan het begin van de twintigste eeuw gingen steeds meer mensen reizen. Rijke zakenlieden, toeristen, en arme mensen die in Amerika werk hoopten te vinden. Verre reizen maakte men per schip, want vliegtuigen waren er nog niet. Om de grote groepen mensen te kunnen vervoeren, werden er grote passagiersschepen...

Al zolang mensen leven, zijn er tradities. Het zijn gebruiken die mensen al eeuwenlang hebben. Tradities worden van de ene generatie op de andere doorgegeven. Vaak verbinden tradities mensen met elkaar. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind je in dit boekje: Informatie, nr. 35....

Met veel lawaai en veel stoom verlaat de trein het station. Herken je dat? Waarschijnlijk niet. De mensen die in de negentiende eeuw reisden, zouden het wel herkennen. De stoomtrein heeft allang plaatsgemaakt voor elektrische treinen. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind je in...

Tula werkt aan het eind van de achttiende eeuw als tot slaaf gemaakte op een plantage op het eiland Curaçao. Hij komt in opstand tegen de Nederlandse overheersers en wordt daarvoor ter dood veroordeeld. Nu wordt hij ook door Nederland erkend als verzetsheld, en heeft hij een standbeeld op Curaçao....

De tulp komt eigenlijk uit de Himalaya. Eeuwen geleden is de bloem via veel omzwervingen in Europa terecht gekomen. In de botanische tuin in Leiden werden de eerste Nederlandse tulpen gekweekt. Inmiddels is het een industrie. Voor zowel de bloemen als de bollen bestaan er uitgekiende productiemethodes....

Vaccins helpen ons al eeuwenlang om niet ziek te worden en gezond te blijven. In deze aflevering van Het Klokhuis zien we hoe vaccins werken, hoe ze worden gemaakt en hoe je lichaam erop reageert.

In de 18e eeuw gingen mensen dood aan een vervelend virus, de pokken. Het opvallende was dat mensen op boerderijen er nauwelijks last van hadden. De arts Edward Jenner bedacht toen dat ze al gewend waren aan het koeienpokkenvirus, dat erop leek maar niet dodelijk was voor mensen. Hij bedacht een experiment:...

Onze voorouders hadden een vacht die hen beschermde tegen kou. In de loop van de eeuwen zijn we die warme vacht kwijtgeraakt. Janouk legt uit dat daar verschillende verklaringen voor zijn. Bekijk het filmpje van Het Klokhuis op schooltv.nl.

Valentijnsdag gaat voor zover bekend terug tot de 15de eeuw. In Engeland verrasten geliefden elkaar op die dag met een zogeheten valentine, vermoedelijk in de vorm van een gedicht, brief of cadeautje. Lees hier meer over Valentijnsdag. (Let op! Op deze site staat reclame.)

De afgelopen eeuwen zijn heel wat mensen tijdelijk naar Nederland gekomen. Ze waren op zoek naar werk, moesten hun land ontvluchten, of wilden graag een beter leven hebben. Deze mensen moesten wennen aan het nieuwe land. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind je in dit boekje: Informatie,...

In Nederland mag je een eigen mening hebben. Dat is niet altijd zo geweest. In de zeventiende en achttiende eeuw hadden de Kerk en de koning veel macht. Veel mensen geloofden wat de koning en de Kerk zeiden. Een aantal mensen deed dat niet. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind...

In waterland Nederland wordt al eeuwenlang gevist. In de Noordzee, in het IJsselmeer en in rivieren en meren. Vroeger gebeurde dat met botters. Dat zijn houten zeilschepen. Het werk op de botters was zwaar. Alles gebeurde met de hand. Tegenwoordig hebben vissersschepen moderne apparatuur aan boord. Lees...

Vind jij het leuk om iets te kopen en weer te verkopen? Met veel winst? Als je in de zeventiende eeuw leefde, zou je dan misschien handelaar geworden zijn. Samen met verschillende handelaars had je dan waarschijnlijk de Vereenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) opgericht. Lees er over op de website van...

In de zeventiende eeuw groeit in Europa de behoefte aan luxeproducten van overzee: specerijen, suiker, koffie, thee en porselein. Handelaren verdringen zich om aan deze vraag te voldoen. Maar voor kleine ondernemingen zijn verre reizen naar Azië, Afrika of Amerika kostbaar en gevaarlijk. Nieuwe...

De VOC en de WIC waren grote bedrijven die in de zeventiende en achttiende eeuw met enorme schepen de hele wereld over gingen om veel geld te verdienen en oorlog te voeren. Ze kochten en verkochten luxe producten zoals specerijen, koffie en zijde. Ze kochten en verkochten ook honderdduizenden mensen...

Met een vloot van meer dan honderd schepen en duizenden werknemers over de hele wereld was de VOC in de zeventiende en achttiende eeuw het grootste handelsbedrijf ter wereld. De Nederlanders verdienden bakken met geld. Maar ze maakten ook flink wat slachtoffers. Hoe zit dat? Op de website van Kidsweek...

Schelpdieren, vogels, zeehonden: in het waddengebied leven een heleboel dieren die afhankelijk zijn van de zandplaten die droogvallen bij laag water. Maar als de klimaatverandering doorzet, kan de Waddenzee binnen een eeuw onder water komen te staan. Wat betekent dat voor de dieren die er leven? Bekijk...

Al eeuwenlang versieren mensen hun muren met wandtapijten. Het zijn kunstwerken gemaakt van textiel. Vroeger werden ze ook gebruikt om kastelen te isoleren en rijkdom te tonen. Nizar zoekt uit hoe wandtapijten gemaakt worden. Hij ontmoet kunstenares Hemaseh, die laat zien dat je met wandtapijten bijzondere...

Op een gure winternacht in 1953 komt er een storm recht op de Nederlandse Noordzeekust af. De wind stuwt het water zo hoog op dat de dijken breken. Grote delen van Nederland overstromen. De Watersnoodramp is de grootste natuurramp van de vorige eeuw in ons land. Hoe zit dat? Op de website van Kidsweek...

In 'Welkom bij de Romeinen"ontvangt tv-presentatrice Dorine Goudsmit in haar studio Romeinse gasten ‘die al eeuwen dood zijn’, zoals Nero, Caesar en Augustus. Samen met hen kijkt zij terug op de hoogte- en dieptepunten uit ‘hun’ tijd. Hier kun je alle afleveringen bekijken.

In de jaren dertig van de twintigste eeuw is ons land in crisis. Veel mensen zijn werkloos en daardoor erg arm. De regering wil de mensen weer aan het werk krijgen en bedenkt allerlei projecten die veel werk opleveren. Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

In de 16e eeuw zijn Portugal en Spanje de grootmachten in de wereld. Ze hebben grote delen van Zuid Amerika verovert. De Nederlandse Republiek wil ook meedelen in de macht en de winst van het nieuwe continent en richt daarvoor de WIC op. Bekijk het filmpje uit Sossier Geschiedenis op Schooltv.nl.

Nederland viel in de zestiende eeuw in handen van Spanje. Veel mensen waren daar niet blij mee. Willem van Oranje leidde het verzet tegen de Spaanse koning Filips II. Maar dat moet hij uiteindelijk met de dood bekopen.

Willibrord was in de 14e eeuw de verspreider van het christelijk geloof in Nederland. In die tijd werden er hier allerlei goden aangehangen. Willibrord besloot de andersdenkenden te bekeren. Sindsdien kennen wij het christendom in Nederland en vieren we christelijke feestdagen als Kerstmis en Pasen....

Wind levert flink wat kracht. Van deze windenergie maken mensen al duizenden jaren gebruik. Eeuwenlang werden in Nederland windmolens gebruikt. Om graan te malen, hout te zagen, water uit de polders omhoog te pompen en... Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind je in dit boekje:...

Begin vorige eeuw, verkochten de meeste winkels maar één ding. Bijvoorbeeld brood. Of vlees. Of melk. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind je in dit boekje: Junior Informatie, nr. 304. Kijk in de (school)bieb.

Eeuwenlang was de zeearend uitgestorven in Nederland. Maar sinds een aantal jaar is deze bijzondere vogel weer terug. Je vindt hem in de Oostvaardersplassen, een natuurgebied in Flevoland. Maar dan moet je wel heel goed zoeken! Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

Als hij vliegt is ie maar liefst twee meter breed: de zeearend. Deze roofvogel was eeuwenlang verdwenen uit Nederland, maar sinds 2006 broedt hij weer in enkele natuurgebieden. Pascal is met boswachter Mikal in de Oostvaardersplassen om op zoek te gaan naar de zeearend. Bekijk het filmpje van Het Klokhuis...

In de loop van de eeuwen zijn de mensen anders gaan denken over wat wel en niet hoort. Alle regels die met gedrag te maken hebben, heten samen etiquette. Lees er over op de website van Docukit. Meer informatie vind je in dit boekje: Junior Informatie, nr. 109. Kijk in de (school)bieb.

Eeuwenlang was zout een kostbaar product. Het werd uit verre warme landen gehaald, zoals Bonaire. Daar kun je gewoon wachten tot het zeewater verdampt is en het zout overblijft. Bekijk het filmpje op Schooltv.nl.

De ontdekkingsreiziger Robert Gordon kreeg in de achttiende eeuw opdracht van de VOC om het zuiden van Afrika in kaart te brengen. Hij maakte daarbij prachtige tekeningen die gelukkig bewaard zijn gebleven. Maurice bekijkt ze in het Rijksmuseum in Amsterdam. En in het gebied van de wildfarm 'Asante Sana'...